Yazdır

KLİNİK ?ALIŞMA
RESEARCH ARTICLE

Doi: 10.5578/tt.10044
Tuberk Toraks 2017;65(1):9-17

Gelis Tarihi/Received: 28.07.2015 • Kabul Edilis Tarihi/Accepted: 20.01.2017

Hekimlerin, hasta yakınlarının ve toplumun akciğer kanseri tanısının
s?ylenmesine ilişkin g?r?şlerinin değerlendirilmesi

Utku DATLI1, Pınar ?ELİK2, Yavuz HAVLUCU2, Tuğba G?KTALAY2, Ayşın ŞAKAR COŞKUN2,
Ayşe Arzu YORGANCIOĞLU2

1 Manisa Devlet Hastanesi, G?ğ?s Hastalıkları Kliniği, Manisa, T?rkiye

1 Clinic of Chest Diseases, Manisa State Hospital, Manisa, Turkey

2 Celal Bayar ?niversitesi Tıp Fak?ltesi, G?ğ?s Hastalıkları Anabilim Dalı, Manisa, T?rkiye?

2 Department of Chest Diseases, Faculty of Medicine, Celal Bayar University, Manisa Turkey

?ZET

Hekimlerin, hasta yakınlarının ve toplumun akciğer kanseri tanısının s?ylenmesine ilişkin g?r?şlerinin değerlendirilmesi

Giriş: ?lkemizde genellikle hasta yakınlarına bırakılan bir karar olan, akciğer kanserli hastalara tanının s?ylenmesi konusunda tanı koyan, tedavi veren hekimlerin, birinci derece akrabası akciğer kanserli hasta yakınlarının ve toplumun g?r?şlerinin değerlendirilmesi amacı ile bir anket ?alışması d?zenlendi.

Materyal ve Metod: ?alışmaya yaş ortalaması 39.37 ? 11.44 olan, 170'i kadın toplam 310 olgu alındı (100 tıp hekimi, 110 hasta yakını, 100 sağlıklı g?n?ll?). Hekimlerin %46'sı kliniğinde kanser tedavisi (KT/RT) uyguluyordu.

Bulgular: "Akciğer kanseri tanısı alsaydınız tanıyı ?ğrenmek ister miydiniz?" sorusuna olguların %84.5'i "evet" yanıtı vermişti, gruplar arasında dağılım benzer bulundu (p> 0.05). Hekimlerin %72'si akciğer kanseri tanısını hastalarına s?ylerken, kanser tedavisi uygulayan hekimlerde %89.1, uygulamayanlara (%57.4) g?re y?ksek bulundu (p< 0.05). Akciğer kanseri tanısını zamana yayarak anlayabileceği şekilde duyma isteği hekimlerde %19, toplumda %34 ve hasta yakınlarında %59 oranında saptanmıştır (p< 0.05). Yaşam kalitesi bilgisi hasta yakınları (%87) tarafından, toplum (%65) ve hekimlere (%63) g?re daha fazla ?nemsenmektedir (p< 0.05). Yaşam kalitesini kanser tedavisi uygulayan hekimler (%76.7), uygulamayan hekimlere (%48.8) g?re daha fazla ?nemsemektedir (p< 0.05). Araştırmaya katılanların ?ocuk sayısı arttık?a son d?nemlerini aile ile ge?irme isteği de artmaktadır (p< 0.05).

Sonu?: Hekimlerin hasta ve yakınlarına tanıyı anlayabilecekleri şekilde bilimsel verilerle, gereğinde zamana yayarak s?ylemesinin, tedavi ve yan etkiler hakkında bilgilendirme yapmasının, hastanın yaşam kalitesini ?nemsemesinin, hastanın g?venini kazanmasını sağlayacağı ve bu durumun tedaviye uyumu artıracağı d?ş?n?lmektedir.

Anahtar kelimeler: Tanı, akciğer kanseri, hasta yakını

SUMMARY

Evaluation of physians, patients, relatives and society of opinions on the told lung cancer diagnosis

Introduction: In our country, this is usually done by patient relatives. In this study, we aimed to investigate the thought of doctors who done the diagnosis, doctors who arrange the treatment, first degree relatives of patients with lung cancer, and population as a control.

Materials and Methods: 310 subjects (100 doctors, 110 first degree realtives of patients, and 100 subjects as a control) were included to the study. The mean age was 39.77 ? 11.44 years and there was 170 females. 46% of doctors were giving cancer treatment (chemotheraphy/radiotheraphy).

Results: 84.5% of subjects were answered the question (Do you want to know the diagnosis of lung cancer if you are lung cancer?) as "yes" and the answers were not different between groups (p> 0.05). 72 of doctors were giving information about diagnosis of patients. This ratio was 89.1% in doctors who arrange lung cancer treatment whereas it was 57.4% in doctors who do not arrange cancer treatment. The percent age of learning of diagnosis of lung cancer throughout the time in doctors, population, and patient's relatives were 19%, 34%, and 59% respectively (p< 0.05). Information about quality of life was more important in relatives of patients (87%) than population (65%) and doctors (63%) (p< 0.05). Quality of life was more important for doctors who arrange lung cancer treatment (76.7)% than doctors who did not (48.8%) (p< 0.05). Patients who were more children wanted to stay with their family at end stage of disease (p< 0.05).

Conclusion: According to this study we think that doctors should say the diagnosis of lung cancer in the form of they understand, inform the patients and relatives about treatment, and quality of life and this can increase patient trust to doctor and compliance of patients to the treatment.

Key words: Diagnosis, lung gancer, patient relative

Geliş Tarihi/Received: 28.07.2015 • Kabul Ediliş Tarihi/Accepted: 20.01.2017

GİRİŞ

Sıklığı giderek artan akciğer kanseri g?n?m?zde en sık g?r?len kanser t?r?d?r. T?m kanser olgularının %13'?nden, kansere bağlı ?l?mlerin %18'inden sorumludur (1). Beş yıllık sağkalım beklentisinin? %20'den az olması ve yaşam kalitesini k?t? y?nde etkilemesi nedeniyle hastalar ve yakınlarında yoğun bir huzursuzluk, keder, geleceğe y?nelik belirsizlik ve kaygıya neden olmaktadır (2-4). Bu nedenle hekimler hastalara tanıyı s?ylemekte zorlanmaktadırlar (5,6).???

Bir?ok k?lt?rde tanının s?ylenmesi gerektiği d?ş?n?lse de batı k?lt?r? dışında pek tercih edilmemektedir (7,8). Tanının s?ylenmesi gibi s?ylenme şekli de k?lt?rel farklılıklar g?stermekte, ?lkeden ?lkeye değişmektedir. ?lkemizdeki ge?erli eğilim hastalardan tanıyı gizlemektir (6). T?rkiye'de hekimler, hasta yakınlarının tanının hastaya s?ylenmemesi taraftarı olduğunu d?ş?nd?ğ?nden kanser tanısını hastaya değil de genellikle aile fertlerine s?ylemeyi tercih etmektedirler (9).??

?lkemizde olduğu kadar, d?nyada da tartışma konusu olan ve gerektiği kadar ?nem verilmediğini d?ş?nd?ğ?m?z akciğer kanserli hastalara tanının s?ylenmesi konusunda tanı koyan, tedavi veren hekimlerin, birinci derece akrabası akciğer kanseri olan hasta yakınlarının ve toplumun g?r?şlerinin değerlendirilmesi amacı ile bir anket ?alışması d?zenlendi.

GERE? ve Y?NTEM

Kapsam

Bu araştırmada, Ağustos 2013 tarihinde ?eşitli meslek gruplarından, ailesinde ve kendisinde herhangi bir kanser tanısı konulmamış sağlıklı g?n?ll? bireylere, birinci derece akrabası akciğer kanseri tanısı almış hasta yakınlarına, Manisa ve İzmir ilinde g?rev alan g?ğ?s hastalıkları, aile hekimleri, medikal onkolog ve radyasyon onkologlarına akciğer kanseri ile ilgili anket uygulandı.

Olgular

Araştırmaya Manisa ve İzmir ilinde g?rev yapan 68 g?ğ?s hastalıkları, 21 aile hekimi,? 4 medikal onkolog ve 7 radyasyon onkoloğu hekimi, 110 birinci derece akrabası akciğer kanseri tanısı almış hasta yakını ve 100 adet hekimlik yapmayan, ailesinde ve kendisinde kanser tanısı olmayan ?eşitli meslek gruplarından sağlıklı g?n?ll? bireyler katıldı. Etik Kurulu onayı Tıp Fak?ltemiz Etik Kurulundan alındı. Okur yazar olan, anketi okuyup anlayabilecek ve doldurabilecek kapasitesi olan kişilerden yazılı onam alındı. Onam formunu okuyan ve imzalayan kişiler ?alışmaya dahil edildi (Ek 1).

Araştırmaya Alınma Kriterleri

Hasta yakınları i?in: Akciğer kanseri tanısı almış birinci derece akrabalığı olan hasta yakını olmak.

Hekimler i?in: Akciğer veya akciğer dışı herhangi bir kanser tanısı almamış olan ve aktif g?rev yapan tıp hekimi olmak.

Araştırma Dışı Bırakılma Kriterleri

? Akciğer veya akciğer dışı herhangi bir kanser tanısı almış olmak,

? Anketin doldurulmasını engelleyen n?rolojik veya psikiyatrik bozukluğu olmak,

? Anket formunu doldurmayı istememek.


EK 1

Araştırma Tipi ve D?zen

Bu ?alışma kesitsel tipte bir ?alışmadır. Anket formu U?ar ve arkadaşlarının 2007 yılında Solunum Hastalıkları Dergisinde yayınlanan "Akciğer Kanseri Tanısı Hastaya S?ylenmeli mi?''? ?alışmasında kullanılan anket modifiye edilerek oluşturuldu (10). ?alışmaya girmeyi kabul eden ve onam formunu imzalayan katılımcılar anket formlarını doldurdular. ?alışmaya katılanlardan isim, soyisim, yaş, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durumu, ?ocuk sayısı, ailede kanser varlığı ve meslek bilgileri alındı. Ayrıca izlem s?recinde katılımcılara ulaşmayı sağlayacak telefon numarası ve adres bilgileri kaydedildi.

Anket ?zellikleri

"Akciğer kanseri olsaydınız, ger?eği bilmek ister miydiniz?" başlıklı olup "evet" diyenler i?in ?oktan se?meli hazırlanmış altı soru, "hayır" diyenler i?in cevapları a?ık u?lu iki soru bulunan bir anket uygulandı. Anketin ilk b?l?m?nde yaş, cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, ?ocuk sayısı, ailede kanser varlığı ve meslek grubu sorularını i?eren sosyodemografik ?zellikler, ikinci b?l?m?nde akciğer kanseri ve tedavisi ile ilişkili sorular soruldu. Ayrıca sadece ankete katılan hekimlerin cevaplandırdığı anketin ???nc? b?l?m?nde hekim olarak akciğer kanseri hastalarına yaklaşımlarının değerlendirildiği altı adet de ?oktan se?meli sorular soruldu (Ek 2).

İstatistiksel Analiz

Veri analizi SPSS 16.0 programı kullanılarak yapılmıştır. Verilerin istatistiksel analizleri değerlendirilmesinde kullanılacak değişkenler eğitim durumu, uzmanlık alanı, hasta yakını olmakdır. Veriler kategorik değişkenler i?in y?zde r?latif frekanslar normal dağılım g?steren değişkenler i?in standart deviasyon, normal olmayan değişkenler i?in de mediyan (5th-95th%) kullanılmıştır. Gruplar arası karşılaştırmalar i?in Pearson ki-kare, "Akciğer kanseri tanısı konmuş olsaydı son g?nlerinizi nasıl ge?irmek isterdiniz?" sorusuna "arkadaşlarımla" yanıtını verenlerle, vermeyen iki grubun yaş ortalamasının karşılaştırması i?in student t-test, "Akciğer kanseri tanısı konmuş olsaydı son g?nlerinizi nasıl ge?irmek isterdiniz?" sorusuna "ailemle" yanıtını verenlerle, vermeyen iki grubun ?ocuk sayısı ortalamasının karşılaştırması i?in Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. p< 0.05 değeri istatistiksel olarak anlamlı kabul edilmiştir. Verilerin tanımlayıcı ?l??tlerini hesaplamada sayımla elde edilen veriler i?in sayı ve y?zde dağılımları, ?l??mle elde edilen veriler i?in ortalama ? standart sapma, ortanca, en b?y?k ve en k???k değerlerin dağılımı verilmiştir.

BULGULAR

Bu araştırmada 68'i g?ğ?s hastalıkları, 21'i aile hekimi, 11'i medikal onkolog ve radyasyon onkoloğu olmak ?zere 100 tıp hekimi, 110 birinci derece akrabası akciğer kanseri tanısı almış hasta yakını, 100 ailesinde ve kendisinde herhangi bir kanser tanısı konulmamış sağlıklı g?n?ll? (kontrol grubu) olmak ?zere toplam 310 olgu değerlendirilmiştir. Olguların 140 (%45)'ı erkek, 170 (%55)'i kadındır. Hekimlerin 42 (%42)'si, hasta yakınlarının 47 (%43)'si, sağlıklı g?n?ll?lerin 51 (%51)'i erkektir.

Ankete katılan t?m olguların yaş ortalaması 39.37 ? 11.44, g?ğ?s hastalıkları hekimlerinin 37.92 ? 7.81, aile hekimlerinin 42.28 ? 7.57, onkologların 37.36 ? 5.16, hasta yakınlarının 40.99 ? 12.32, kontrol grubunun 39.37 ? 11.44't?r.

Olguların 150 (%48.4)'si ?niversite, 46 (%14.8)'sı lise, 20 (%6.5)'si ortaokul, 86 (%27.7)'sı ilkokul mezunu olup 8 (%2.6)'i okur-yazar değildir. Hasta yakınlarının 18 (%16.4)'i ?niversite, 17 (%15.5)'si lise, 12 (%10.9)'si ortaokul, 60 (%54.5)'ı ilkokul, 3 (%2.7)'? okuryazar değildir.???

Araştırmaya katılan hekimlerin 46 (%46)'sı kliniğinde aktif olarak kanser tedavisi (kemoterapi veya radyoterapi) vermekteydi.

Araştırmaya katılan olguların 262 (%84.5)'si "Akciğer kanseri olsaydınız ger?eği bilmek ister miydiniz?" sorusuna "evet" yanıtı vermiştir. Akciğer kanseri ger?eğini ?ğrenme isteklerine g?re ?? grup arasında anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (p> 0.05) (Şekil 1).


EK 2

Şekil 1

Kanser tedavisi veren 46 hekimden 41 (%89.1)'i, kanser tedavisi vermeyen 54 hekimden 31 (%57.4)'i hastalarına kanser tanısını s?ylemeyi tercih etmektedir. Kanser tedavisi veren hekimlerde tedavi vermeyen hekimlere g?re hastalarına kanser tanısını s?yleme oranı anlamlı olarak y?ksek saptanmıştır (p= 0.001).

Araştırmaya katılan olguların "Akciğer kanseri olsaydınız ger?eği bilmek ister miydiniz?" sorusuna "evet" yanıtı verenler i?inde "Tanıyı kimin s?ylemesini isterdiniz?" sorusuna 192 (%72.3)'si tanıyı koyan hekimin s?ylemesini isterken, 45 (%17.2)'i tedaviyi verecek hekimin, 25 (%9.5)'i aileden biri veya bir yakınının s?ylemesini istemiştir. Tanıyı kimin s?ylemesini isterdiniz sorusuna verilen yanıtlara g?re ?? grup arasında anlamlı d?zeyde farklılık saptanmıştır (p< 0.05) (Şekil 2).


Şekil 2

Araştırmaya katılan akciğer kanseri tanısını ?ğrenmek isteyen olgulaın 163 (%62.2)'? doktorun hastalık tanısını bilimsel verilerle doğrudan s?ylemesini isterken 99 (%37.8)'u zamana yayarak anlayabileceğim şekilde yanıtını vermiştir. Doktor hastalık tanısını nasıl s?ylemeli sorusuna verilen yanıtlara g?re ?? grup arasında anlamlı d?zeyde farklılık saptanmıştır (p< 0.05) (Şekil 3).


Şekil 3

Araştırmaya katılan hekimler i?inde, hastalık tanısını bilimsel verilerle doğrudan ?ğrenmek isteyenlerin 39 (%57.4)'u hastalarına bilimsel verilerle doğrudan bilgi verirken 29 (%42.6)'u zamana yayarak hastaların anlayabileceği şekilde bilgi vermeyi tercih etmiştir. Hastalık tanısını zamana yayarak anlayabileceği şekilde ?ğrenmek isteyen hekimlerin 16 (%100)'sı hastalarına zamana yayarak hastaların anlayabileceği şekilde bilgi vermeyi tercih etmiştir. Hekimlerin, "hastalık tanısını nasıl s?yl?yorsunuz" sorusuna verdikleri yanıtla, "doktor hastalık tanısını nasıl s?ylemeli" sorusuna verdikleri yanıt arasında anlamlı d?zeyde farklılık saptanmıştır (p= 0.00) (Tablo 1).


Tablo 1

Araştırmaya katılan olguların "Akciğer kanseri olsaydınız ger?eği bilmek ister miydiniz?" sorusuna evet yanıtı verenler i?inde "Akciğer kanseri olsaydınız hangi bilgileri duymak isterdiniz?" sorusuna yaşam kalitesi i?in 189 (%72.1)'u evet, 73 (%27.9)'? hayır yanıtı vermiştir. Yaşam kalitesi bilgisini ?ğrenme isteğine g?re ?? grup arasında anlamlı d?zeyde farklılık saptanmıştır (p< 0.05) (Şekil 4).


Şekil 4

Aynı soruya kanser tedavisi veren hekimlerden 33 (%76.7)'?, kanser tedavisi vermeyenlerin ise 20 (%48.8)'si evet yanıtı vermiştir. Kanser tedavisi uygulama durumuna g?re yaşam kalitesi bilgisi ?ğrenme isteği arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p= 0.007) (Tablo 2).


Tablo 2

Olguların "Akciğer kanseri olsaydınız son g?nlerinizi nasıl ge?irmek isterdiniz" sorusuna "Ailemle ge?irmek isterdim" yanıtını veren 235 kişinin ortalama 1.42 ?ocuğu varken "Ailemle ge?irmek isterdim" şeklinde yanıtlamayan 27 kişinin ortalama 0.96 ?ocuğu vardır. Akciğer kanseri olursa son g?nlerini ailesiyle ge?irmek isteyenlerin ?ocuk sayısı daha fazladır (p= 0.049).

TARTIŞMA

Bu araştırmada, akciğer kanserli hastalara tanının s?ylenmesine ilişkin g?r?şlerin ve yaklaşımların değerlendirilmesi, beklenen ve g?nl?k pratikteki uygulamaların karşılaştırılması ama?lanmıştır.

Ankete katılanların %55'ini kadınlar oluşturmaktadır. Kadınların sayısının g?rece y?ksek olması ankete katılan hekim grubunun b?y?k b?l?m?n? oluşturan g?ğ?s hastalıkları hekimlerinde kadınların daha fazla olması ve hasta yakınlarının da kadın ağırlıklı olmasından kaynaklanmaktadır.

?alışmamızda ankete katılanlar %84.5 oranında, akciğer kanseri tanısı almış olsalardı tanıyı ?ğrenmek istediklerini belirtirken %15.5'i tanının kendilerine s?ylenmesini istememiştir. Hekimler, hasta yakınları ve kontrol grubu arasında bir farklılık saptanmamıştır. Bu durumu etkileyebileceği d?ş?n?len yaş, cinsiyet, medeni durum, ?ocuk sayısı gibi parametreler a?ısından da farklılık g?zlenmemiştir. Onkologların tamamı tanıyı duymak isterken g?ğ?s hastalıkları ve aile hekimleri, kontrol grubu ve hasta yakınları ile aynı oranda tanıyı ?ğrenmek istemiştir. Bu sonu?lar ?lkemizdeki hekimlerin ailelerin isteği doğrultusunda kanser tanısını hastadan gizlemelerinin yanlış bir ?n yargı olduğunu d?ş?nd?rmektedir. ?oğu k?lt?rde kanser tanısının hastaya s?ylenmesi gerektiği d?ş?n?lse de hekimler tarafından tercih edilmemektedir (7,8). İran'da hastalarla yapılmış bir ?alışmada hastalar kanser tanısını ?ğrenmek istediklerini belirtirken İran'lı hekimlerin g?r?şlerinin değerlendirildiği diğer bir ?alışmada ise hastalara kanser tanısının %20 oranında s?ylendiği belirtilmiştir (11,12). Son 30 yılda bu yaklaşım değişmiş, bir?ok batı ?lkesinde hastaya direkt s?ylenmesi standart hale gelmiştir (13,14). Ruhnke ve arkadaşlarının yaptığı ?alışmada Amerika Birleşik Devletleri'ndeki hasta ve klinisyenlerin b?y?k bir kısmı, tanının s?ylenmesi taraftarı olduğunu belirtmiştir (15). Batı ?lkeleri dışında sıklıkla aile fertleri hastalarının tanısını bilmesini istemezler, hekimler de daha ?ok bu doğrultuda hareket ederler (16,17).

Hekimlerin %72'si hastalarına kanser tanısını s?ylemeyi tercih etmektedir. Hekimlerin kanserli bir yakını olması bu yaklaşım tarzını etkilememiştir. Ancak kanser tedavisi (kemoterapi veya radyoterapi) uygulayan hekimlerde tanıyı s?yleme oranı %89.1'e y?kselmektedir ki kanser tedavisi uygulama ile hastalarına kanser tanısını s?yleme arasında anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Bu da; hekimin hastalık hakkında bilgisinin, deneyiminin ve yasal sorumluluğunun artmasının tanıyı s?yleme oranını artırdığını d?ş?nd?rmektedir. Hekimler kadar, toplum ve bu s?reci hastası ile yaşayan hasta yakınlarının da ileride akciğer kanseri olmaları durumunda tanıyı ?ğrenmek istedikleri saptanmıştır.

Tanının s?ylenmesi kadar ?nemli bir diğer konu da tanıyı kimin s?yleyeceğidir. Nore ve arkadaşlarının kanserli hastalar ve yakınları ile ger?eğin s?ylenmesine ilişkin yaklaşımlarının değerlendirildiği ?alışmada her ?? kişiden biri, aileden biri veya tanıdığı tarafından bilgilendirilirken, ?lkemizde bu konuyla ilgili yapılmış bir ?alışmada ise akciğer kanseri hastalarının %13.5'i yakınları tarafından bilgilendirildiğini belirtmiştir (18,19). Araştırmamızda ise tanıyı bilmek isteyenlerin %73.3'? tanıyı koyan hekimin tanıyı s?ylemesini isterken, %17.2'si tedaviyi verecek hekimin s?ylemesini, %9.5'i aileden biri veya bir yakınının s?ylemesini istemiştir. Hekimler ve kontrol grubundaki bireyler yakınlarından bilgi almayı d?ş?nmezken farklı olarak hasta yakınları %17 oranında, tanının aile fertlerinden ?ğrenilebileceğini belirtmiştir. Bu durumu hasta yakınlarının hastalık s?recine bizzat dahil olması nedeniyle yaşadıkları deneyimler sonucunda kendilerinin bilgi vermesinin daha uygun olabileceğini d?ş?nmesiyle a?ıklayabiliriz. G?ğ?s hastalıkları hekimleri ve onkologların tamamına yakını tanıyı koyan hekimden akciğer kanseri olduğunu ?ğrenmek isterken, aile hekimleri ve kontrol grubunun %18'i tedaviyi verecek hekimin tanıyı s?ylemesini istemiştir.

Toplumu yansıtan kontrol grubu bireyleri ve hekimler tanıyı bilimsel verilerle ?ğrenmek isterken, bu s?reci yaşayan hasta yakınları diğer gruplardan farklı olarak zamana yayarak anlayabileceği dilden de bilgi almak istemektedir. Akciğer kanseri tanısını bilimsel verilerle doğrudan ?ğrenmek isteyen hekimlerin %57.4'? hastalarına bilimsel verilerle doğrudan bilgi verirken, %42.6'sı zamana yayarak hastaların anlayabileceği dilden bilgi vermeyi tercih etmiştir. Hastalık tanısını zamana yayarak anlayabileceği şekilde ?ğrenmek isteyen hekimlerin tamamının bu g?r?şleri doğrultusunda bilgi vermeyi tercih ettikleri g?r?lm?şt?r. Bilimsel verilerle bilgi veren hekimlerin ancak %57.4'? kendilerine bilimsel verilerle direkt bilgi verilmesini istemiştir. İki hekim grubunun uygulamaları arasındaki farklılık anlamlı d?zeydedir. Bu bilgiler ışığında hekimlerin t?m değerlendirmelerini g?z ?n?ne alırsak, en ?nemlisi hastanın umudunu kırmadan, hastanın anlayabileceği şekilde bilgi vermenin en doğru yaklaşım olacağı d?ş?n?lm?şt?r.

Tanıyı bilmek isteyenlerin "Akciğer kanseri olsaydınız hangi bilgileri duymak isterdiniz?" sorusuna %72.1'i yaşam kalitesi ile ilgili bilgi verilmesini belirtmiştir. Hekimlerin %63'? yaşam kalitesi ile ilgili bilgi almak isterken aile hekimleri %65 oranında yaşam kalitesi bilgisine ?nem vermemektedir. Hasta yakınlarının %87'si, kontrol grubunun %65'i yaşam kalitesi ile ilgili bilgi almak istemiştir.? Yaşam kalitesi bilgisine, entellekt?el d?zeyden bağımsız olarak bu s?reci birlikte yaşayan aile fertlerinin ve yine bu s?reci hastasıyla birlikte ge?iren hekimlerin daha fazla ?nem verdiği g?r?lmektedir. Kanser tedavisi veren hekimlerin i?inde yaşam kalitesi ile ilgili bilgi almak isteyenlerin, hastalarına bu konuda bilgi verme oranının %63.6 ile sınırlı olması, hekimlerin her ne kadar hastalıkla ilgili bilgi ve tecr?be sahibi olsalar dahi yaşam kalitesiyle ilgili hastalarına bilgi verme konusunda yeterli duyarlılığı g?stermediğini ya da hekimlerin ?alışma koşulları nedeniyle bu ?l?ekleri kullanma imkanlarının olmadığını d?ş?nd?rmektedir.?

Tanıyı bilmek isteyenlerin i?inde "Akciğer kanseri olsaydınız son g?nlerinizi nasıl ge?irmek isterdiniz" sorusuna? "Ailemle ge?irmek isterdim" yanıtını verenlerin ortalama ?ocuk sayısı 1.42, bu yanıtı vermeyenlerin ise 0.96'dır. ?ocuk sayısı arttık?a hastaların son g?nlerini aileleri ile birlikte ge?irme isteği de artmaktadır.

Araştırmamızda iki ?nemli kısıtlılık vardır. Birincisi akciğer kanserli hastalarla sık karşılaşan bir grup olan onkologların sayısının azlığı, diğeri de akciğer kanserli hastaların ?alışmaya alınmamasıdır. Tanısını bilmeyen hastalar olması, hastaların umutsuzluğa d?şme kaygısı ve hasta yakınlarının tutumları nedeniyle akciğer kanserli hastalar ?alışmaya dahil edilmemiştir.

Hekimlerin hasta ve yakınlarına tanıyı anlayabilecekleri şekilde bilimsel verilerle, gereğinde zamana yayarak s?ylemesinin, hastanın yaşam kalitesini ?nemsemesinin, hastanın g?venini kazanmasını sağlayacağı ve bu durumun tedaviye uyumu artıracağı d?ş?n?lm?şt?r. ?alışmaya katılanların ?ok b?y?k oranda tanıyı hekimden ?ğrenmek istemesi, hekimin hasta ile iletişim konusunda deneyim ve beceriye sahip olmasını ?nemli kılar.

KAYNAKLAR

  1. Ferlay J, Shin HR, Bray F, Forman D, Mathers C, Parkin DM. Estimates of worldwide burden of cancer in 2008: GLOBOCAN 2008. Int J Cancer 2010;127:2893-917.
  2. G?ksel T, Akkoclu A; Turkish Thoracic Society, Lung and Pleural Malignancies Study Group. Pattern of lung cancer in Turkey, 1994-1998. Respiration 2002;69:207-10.
  3. Jett JR, Midthun D. Screening for lung cancer: current status and future directions: Thomas A. Neff lecture. Chest 2004;125(Suppl 5): S158-62.
  4. ?zkan S. Psikiyatrik ve psikososyal a?ıdan kanser kons?ltasyon liyezon psikiyatrisi kongre kitabı 1998-1999. İstanbul:140-53.
  5. Espinosa E, Gonzalez BM, Zomora P, Ordonez A, Arranz P. Doctors also suffer when giving bad news to cancer patients. Support Care Cancer 1996;4:61-3.
  6. Ozdogan M, Samur M, Bozcuk HS, Coban E, Artac M, Savas B, et al. "Do not tell": what factors affect relatives' attitudes to honest disclosure of diagnosis to cancer patients? Support Care Cancer 2004;12:497-502.
  7. Benson J, Britten N. Respecting the autonomy of cancer patients when talking with their families: qualitative analysis of semistructured interviews with patients. BMJ 1996;313:729-31.
  8. Surbone A. Telling the truth to patients with cancer: what is the truth? Lancet Oncol 2006;7:944-50.
  9. Oksuzoglu B, Abali H, Bakar M, Yıldrım N, Zengin N. Disclosure of cancer diagnosis to patients and their relatives in turkey: views of accompanying persons and influential factors in reaching those views. Tumori 2006;92:62-6.
  10. U?ar N, Aksu F, Alpar S, G?ven S, ?rsel O, Kurt B. Akciğer kanseri tanısı hastaya s?ylenmeli mi? (Anket ?alışması). Solunum Hastalıkları 2007;18:148-56.
  11. Faridhosseini F, Ardestani MS, Shirkhani F. Disclosure of cancer diagnosis: what Iranian patients do prefer? Ann Gen Psychiatry 2010;9(Suppl 1):S165.
  12. Vahdaninia M, Montazeri A. Cancer patient education in Iran: attitudes of health professionals. Payesh 2003;2:259-65.
  13. Hoff L, Tidefelt? U, Thaning? L, Hermeren G. In the shadow of bad news-views of patients with acute leukaemia, myeloma or lung cancer about information, from diagnosis to cure or death. BMC Palliat Care 2007;6:1.
  14. Wood WA, McCabe MS, Goldberg RM. Commentary: disclosure in oncology-to whom does the truth belong? Oncologist 2009;14:77-82.
  15. Ruhnke GW, Wilson SR, Akamatsu T, Kinoue T, Takashima Y, Goldstein MK, et al. Ethical decision making and patient autonomy: a comparison of physicians and patients in Japan and the United States. Chest 2000;118:1172-82.
  16. Hamadeh GN, Adib SM. Cancer truth disclosure by Lebanese doctors. Soc Sci Med 1998;47:1289-94.
  17. Numico G, Anfossi M, Bertelli G, Russi E, Gento G, Silvestris N, et al. The process of truth disclosure: An assessment of the results of information during the diagnostic phase in patients with cancer. Ann Oncol 2009;20:941-5.
  18. Noore I, Crowe M, Pilley I. Telling the truth about cancer: views of elderly patients and their relatives. Ir Med J 2000;93;104-5.
  19. Doruk S, Sevin? C, Sever F, İtil O, Akko?lu A, The trends of relevance about telling lung cancer diagnosis: social constraints, medical pratice in Several Clinics. Tuberk Toraks 2012;60:336-43.

Yazışma Adresi (Address for Correspondence)

Dr. Utku DATLI

Manisa Devlet Hastanesi,

G?ğ?s Hastalıkları Kliniği,

MANİSA - TURKEY

e-mail: utkudatli@yahoo.com

Yazdır