Yazd?r

KL?N?K ?ALI?MA
RESEARCH ARTICLE

Doi: 10.5578/tt.8690
Tuberk Toraks 2014;62(4):267-272

Geli? Tarihi/Received: 12.06.2014 • Kabul Edili? Tarihi/Accepted: 11.12.2014

Y?ksek plevral copeptin d?zeyleri eks?day??trans?dadan ay?rabilir

Aziz G?M??1, Halit ?INARKA1, Mevl?t KARATA?1, Aynur KIRBA?2, Servet KAYHAN1, ?nal ?AH?N1

1 Recep Tayyip Erdo?an ?niversitesi T?p Fak?ltesi, G???s Hastal?klar? Anabilim Dal?, Rize, T?rkiye

1 Department of Chest Diseases, Faculty of Medicine, Recep Tayyip Erdogan University, Rize, Turkey

2 Recep Tayyip Erdo?an ?niversitesi T?p Fak?ltesi, Biyokimya Anabilim Dal?,? Rize, T?rkiye

2 Department of Biochemistry, Faculty of Medicine, Recep Tayyip Erdogan University, Rize, Turkey

?ZET

Y?ksek plevral copeptin d?zeyleri eks?day? trans?dadan ay?rabilir

Giri?: Copeptin, arjinin-vazopressin ile birlikte farkl? uyar?lar sonucu n?rohipofizden e? zamanl? olarak sal?n?r. Fizyolojik fonksiyonu hala net de?ildir. Copeptinin artm?? kan d?zeyleri bir?ok hastal?kta k?t? prognozla ili?kilidir. Plevral s?v?, s?k kar??la??lan klinik bir durumdur. En s?k nedenleri; kalp yetmezli?i, parapn?monik ef?zyon, kanser ve pulmoner embolidir. T?berk?loz, geli?mekte olan ?lkelerde plevral ef?zyonun di?er ?nemli nedenlerinden birisidir. ?al??madaki amac?m?z yeni bir biyobelirte? olan copeptinin plevral ef?zyona neden olan farkl? hastal?klar?n ay?r?m?ndaki etkisini ara?t?rmakt?r.

Materyal ve Metod: ?al??ma Recep Tayyip Erdo?an ?niversitesi T?p Fak?ltesi G???s Hastal?klar? Anabilim Dal?nda yap?ld?. ?al??maya 22 kalp yetmezli?i, 18 parapn?monik ef?zyon (PPE), 18 kanser ve 18 t?berk?loza ba?l? plevral s?v?s? olan toplam 76 hasta al?nd?. Bu hastalar?n plevral s?v?s?nda ELISA y?ntemiyle copeptin d?zeyi ?l??ld?.

Bulgular: Eks?da ?zelli?inde plevral s?v? nedenleri olan PPE, t?berk?loz ve kanserde copeptin d?zeyleri aras?nda anlaml? farkl?l?k tespit edilmedi. S?ras?yla copeptin d?zeyleri; 1979 ng/mL (1016-3386), 2019 ng/mL (1129-3204) ve 1769 ng/mL (961-2902). Ancak bu ?? gruptaki copeptin d?zeyileri, tras?dal plevral ef?zyon nedeni plan kalp yetmezli?inden [(1313 pg/mL (891-1814)] anlaml? olarak y?ksek bulundu (p< 0.001). Eks?dal s?v? nedenleri olan PPE, t?berk?loz ve kanserden olu?an toplam 54 hasta tek grup alt?nda birle?tirilerek, kalp yetmezli?iyle kar??la?t?r?ld?. Copeptin d?zeyinin, eks?dal s?v?da trans?dal s?v?ya g?re anlaml? y?ksek oldu?u g?r?ld?. S?ras?yla copeptin d?zeyleri; 1936 ng/mL (961-3386) ve 1313 pg/mL (891-1814) (p< 0.001). ROC-curve analiziyle copeptin i?in cut-off de?eri 1469 ng/mL kabul edildi?inde, eks?day? trans?dadan %79.6 sensitivite, %8.8 spesifiteyle ay?rabildi?i tespit edildi.

Sonu?: Plevral copeptin d?zeyi, eks?day? trans?dadan ay?rt etme ?zelli?i ta??yan yeni bir biyobelirte?tir. Ancak bu ?zelli?i plevral s?v? protein ve laktat dehidrogenaz d?zeyinden daha d???kt?r. Rutin kullan?mda ?nerilmesi m?mk?n g?z?kmemektedir. Plevral copeptin d?zeyinin s?k eks?dal s?v? nedenleri olan PPE, t?berk?loz ve kanser ay?r?m?nda katk?s? yoktur.

Anahtar kelimeler: Copeptin, plevral ef?zyon, trans?da, eks?da

SUMMARY

Elevated pleural copeptin levels can distinguish to exudate from transudates

Introduction: Copeptin is released simultaneously along with arginine-vasopressine as a result of different stimuli from the neurohypophysis. Physiological function of copeptin is still unclear. Increased blood copeptin levels is associated with poor prognosis in many diseases. Pleural effusion is a common clinical condition. The most common causes of pleural effusions are heart failure, parapneumonic effusion, pulmonary embolism and malignacy.Tuberculosis is one of the other major causes of pleural effusion in developing countries. In this study, we aimed to assess whether pleural copeptin level may be a new discriminative biomarker for exudates and transudates pleural effusions.

Materials and Methods: Research was done at Recep Tayyip Erdogan University School of Medicine in the Department of Chest Diseases. The concentrations of pleural copeptin and typical pleural and serum marker levels were measured in 76 subjects with pleural effusions including 22 transudates caused by congestive heart failure (CHF), and 54 exudates including 18 parapneumonic (PPE), 18 tuberculous pleural effusions (TBPEs), 18 malignant effusions (MPEs).

Results: Median pleural fluid copeptin levels were higher in exudates than in transudates (1936 ng/mL and 1313 pg/mL, p value < 0.001). There was no statistical significancy for pleural fluid copeptin levels with in-group exudates (n= 54). Pleural copeptin levels of exudates, with a cut off value of 1469 ng/mL, yielded a 79.6% sensivity, 81.8% specifity, with an are a under the curve of 0.851.

Conclusion: Pleural copeptin level is a new biomarker to separate exudates from transudates. Pleural effusion discriminative effect of copeptin is lower than plasma protein level and plasma lactat dehydrogenase (LDH). Pleural copeptin measurement is not recommended for routine clinical use. Pleural copeptin level is not contribute to different iate exudative pleural fluids from each other like PPE, TBPE and MPE.

Key words: Copeptin, exudate, transudate, pleural effusion

G?R??

Copeptin 39 aminoasitten olu?an bir glikopeptiddir. Arginin-vazopressin (AVP) prek?rs?r? olan ve 164 aminoasitten olu?an pre-provasopressin molek?l?n?n C-terminal k?sm?n? olu?turur. Copeptin, AVP ile birlikte osmotik ya da hemodinamik uyar? ?zerine n?rohipofizden e? zamanl? olarak sal?n?r. Copeptin infizyolojik fonksiyonu hala net olarak bilinmemektedir. Ancak AVP'nin olgunla?ma s?recinde etkili oldu?u d???n?lmektedir (1). Copeptin sal?n?m? a?r?, egzersiz, hipoglisemi, hipoksemi, inme, infeksiyon ve ?ok gibi bir?ok fizyolojik ve patolojik uyaran taraf?ndan sa?lanmaktad?r.

Yap?lan ?al??malarda, artm?? serum copeptin d?zeylerinin bir?ok hastal?kta k?t? prognozla ili?kili oldu?u g?sterilmi?tir. Artm?? serum copeptin d?zeyi kronik obstr?ktif akci?er hastal??? akut alevlenmede, toplumdan kazan?lm?? ve ventilat?rle ili?kili pn?monide mortalitenin ba??ms?z predikt?r?d?r (2-4). Sepsis ve septik ?oklu hastalarda serum copeptin d?zeyi infeksiyon olmayan kontrol grubuna g?re y?ksek bulunmu?tur (5). Kronik kalp yetmezli?i olan hastalarda y?ksek serum copeptin seviyeleri k?t? prognozla ili?kilidir (6). Ayr?ca, akut miyokart infarkt?s? sonras? geli?en kalp yetmezli?i geli?imi ve mortalite i?in ba??ms?z bir predikt?rd?r (7). ?nmede copeptin y?ksekli?iyle mortalite aras?nda ili?ki tespit edilmi?tir (8).

Plevral ef?zyon ?e?itli patolojiler sonucu ortaya ??kabilir. En s?k neden kalp yetmezli?idir. Di?er s?k nedenler parapn?monik ef?zyon (PPE), kanser ve pulmoner embolidir. T?berk?lozun s?k g?r?ld??? ?lkemizde ve geli?mekte olan benzer ?lkelerde t?berk?loza ba?l? ef?zyonla s?k kar??la??lmaktad?r. Plevral s?v?ya neden olan hastal???n tan?s?n? koymak sistematik de?erlendirme ve bir?ok giri?imsel i?lemden sonra m?mk?n olmaktad?r. Sebebi bilinmeyen plevral ef?zyonda ilk ?nce torasentez yap?larak trans?da ve eks?da ay?r?m?na gidilmelidir. Bu ama?la 1972 y?l?nda tan?mlanan ve hala g?ncelli?ini koruyan light kriterleri kullan?lmaktad?r (9,10). Eks?da s?v?lar?nda invaziv i?lemler yapmadan etyolojik tan?ya g?t?recek biyobelirte?ler ara?t?r?lm??t?r. Sadece adenozindeaminaz (ADA)'?n 70 U/mL'nin ?zerinde olmas? plevral t?berk?loz tan?s? i?in yeterli kabul edilmi? ve plevra biyopsisi gibi invaziv bir y?ntemin zorunlulu?unu ortadan kald?rm??t?r (11).

Yapt???m?z literat?r taramas?nda kan d???ndaki v?cut s?v?lar?nda, ?zellikle de plevral s?v?da copeptinle ilgili ?al??maya rastlamad?k. Bundan dolay? g?ncel bir inflamasyon belirteci olan copeptinin plevral ef?zyona neden olan farkl? etyolojik hastal?klar?n tan?s?nda kullan?labilirli?ini ve trans?da/eks?da ay?r?m?ndaki etkinli?ini ara?t?rmay? ama?lad?k.

MATERYAL ve METOD

?al??ma Hastalar?

?al??ma Recep Tayyip Erdo?an ?niversitesi T?p Fak?ltesi G???s Hastal?klar? Anabilim Dal?nda yap?ld?. ?al??maya ba?lamadan ?nce yerel klinik etik kurul onay? ve hastalar?n imzal? bilgilendirilmi? g?n?ll? onamlar? al?nd?. Mart 2013 ile ?ubat 2014 tarihleri aras?nda plevral ef?zyon nedeniyle poliklini?e ba?vuran veya servise yat?r?lan hastalar ?al??maya kabul edildi. Serum ve plevral s?v?da total protein, albumin ve laktat dehidrogenaz (LDH) ?l??ld? ve light kriterlerine g?re trans?da/eks?da ay?r?m? yap?ld? (9). ?leri incelemelerle kalp yetmezli?i, PPE, t?berk?loz ve kansere ba?l? plevral ef?zyon tan?lar? konulan 18 ya? ?st? toplam 76 hasta ?al??maya al?nd?. ?al??maya kat?lan t?m hastalar?n kan?nda ve plevra s?v?s?nda total protein, albumin, LDH, total kolesterol ve hemogram ?l??mleri yap?ld?. Ayr?ca kanlar?nda C-reaktif protein (CRP) ve sedimentasyon incelemeleri yap?ld?.

Plevral Copeptin ?l??m?

Torasentezle al?nan plevral s?v? ?rne?i santrif?j cihaz?nda 10 dakika santrif?j edildi (3000 devir/dakika h?z?nda). ??ken k?s?m d???nda kalan s?v? epend?rf t?p?ne konularak -80 derecede derin dondurucuda biriktirildi. Yeterli say?ya ula??ld???nda plevral s?v?da copeptin ?l??mleri yap?ld?. Uscn Life Science Inc. Wuhan P. R. China marka copeptin antikorlar? kullan?larak enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) y?ntemiyle copeptin ?l??mleri kantitatif olarak yap?ld?.

D??lama Kriterleri

Kalp yetmezli?i nedeniyle di?retik tedavisi alanlar ve antibiyotik kullananlar ?al??ma d??? b?rak?ld?.

?statistiksel Analiz

?statistiksel de?erlendirmeler SPSS program? (SPSS version 16; SPSS Inc., Chicago, IL, USA) kullan?larak yap?ld?. S?rekli de?i?kenler ortalama ? SD, kategorik de?i?kenler ise % olarak verildi. ?ki grubun kar??la?t?r?lmas?nda Mann-Whitney U testi, ikiden fazla gruplar?n kar??la?t?r?lmas?nda parametrik de?i?kenlerde ANOVA, nonparametrik de?i?kenlerde ise Kruskal-Wallis testi uyguland?. De?i?kenler aras?ndaki ili?ki Spearman's korelasyon analiziyle incelendi. Kategorik de?i?kenlerin kar??la?t?rmas?nda ki-kare testi kullan?ld?. Plevra s?v?s?nda copeptinin eks?day? trans?dadan ay?rmadaki spesifite, sensitivite ve cut-off de?erinin belirlenmesi i?in ROC curve analizi yap?ld?. p< 0.05 de?eri istatistiksel olarak anlaml? kabul edildi.

BULGULAR

Yirmi iki (%28) kalp yetmezli?ine ba?l?, 18 (%24)kansere ba?l?, 18 parapn?monik (%24) ve 18 (%24)t?berk?loza ba?l? plevral ef?zyonu olan toplam 76 hasta ?al??maya al?nd?. Toplam 18 kanser olgusunun 15'i akci?er kanseri (12 k???k h?creli d??? akci?er kanseri, 3 k???k h?creli akci?er kanseri), 2'si meme kanserine ba?l? plevra metastaz? ve 1'i nonhodgkin lenfomadan olu?maktayd?. T?berk?loz hasta grubunun ya? ortalamas? di?er gruplardan anlaml? olarak d???k bulundu (p< 0.001). T?m gruplarda erkekler kad?nlardan daha fazlayd?. Ancak istatistiksel olarak farkl?l?k olu?turmamaktayd?. ?nflamasyon belirte?leri olan serum l?kosit, sedimentasyon h?z? ve crp d?zeyleri PPE grubunda di?er gruplardan anlaml? olarak y?ksekti (p< 0.001). Etyolojik farkl?l?klar?na g?re gruplara ayr?lan hastalar?n kar??la?t?r?lmas? Tablo 1'de verilmi?tir. Plevral copeptin d?zeyiyle l?kosit, sedimentasyon h?z? ve crp aras?nda ili?kiyi g?stermek i?in Spearman's korelasyon analizi yap?ld?. Copeptinle crp aras?nda anlaml? pozitif ili?ki tespit edildi (r: 0.393, p< 0.001). Copeptinle sedimentasyon h?z? (r: 0.163, p: 0.161) ve l?kosit aras?nda (r: 0.214, p: 0.063) ise anlaml? bir ili?ki g?sterilemedi.


Tablo 1

Plevral s?v? copeptin d?zeyleri [ortanca (minimum-maksimum)] kalp yetmezli?i grubunda 1313 pg/mL (891-1814), kanserde 1769 ng/mL (961-2902), parapn?monik ef?zyonda 1979 ng/mL (1016-3386) ve t?berk?lozda 2019 ng/mL (1129-3204) olarak tespit edildi. T?berk?loz, kanser ve PPE gruplar? aras?nda anlaml? farkl?l?k yoktu. Bu ?? grupla kalp yetmezli?i grubu kar??la?t?r?ld?. Eks?da ?zelli?inde plevral ef?zyon yapan ?? grupta copeptin d?zeyi, trans?da ?zelli?inde plevral s?v? nedeni olan kalp yetmezli?indeki copeptin d?zeyinden anlaml? olarak y?ksek bulundu (p< 0.001). D?rt grubun box plots grafi?i kar??la?t?r?lmas? ?ekil 1'de g?sterilmi?tir. Hastalar t?berk?loz, PPE ve kanserden olu?an eks?da ve kalp yetmezli?inden olu?an trans?da olarak iki gruba ayr?ld?lar. Eks?da grubu 54 hasta, kalp yetmezli?i grubu ise 22 hastadan olu?maktayd?. ?ki grubun copeptin d?zeyleri kar??la?t?r?ld?. Copeptin, eks?da grubunda 1936 ng/mL (961-3386) iken, kalp yetmezli?i hastalar?nda 1313 pg/mL (891-1814) bulundu. Plevral copeptin d?zeyi eks?da grubunda trans?da grubundan anlaml? olarak y?ksekti (p< 0.001). ?ekil 2'de kar??la?t?rma g?r?lmektedir.

Copeptinin eks?da ?zelli?inde plevral s?v?larda y?ksek bulunmas? nedeniyle eks?da/trans?da ay?r?m?ndaki g?c?n? tespit etmek i?in ROC curve analizi yap?ld?. Plevral LDH ve protein miktar?yla birlikte kar??la?t?r?ld? (?ekil 3). LDH ve protein ?ok y?ksek spesifite ve sensitiviteyle eks?day? trans?dadan ay?rmaktayd?. Bununla birlikte plevral s?v? copeptin d?zeylerinin de eks?da vasf?ndaki s?v?y? trans?dadan ay?rmakta y?ksek spesifite ve sensitiviteye sahip oldu?u g?r?ld?. Copeptin i?in cut-off de?eri 1469 ng/mL al?nd???nda sensitivite: %79.6, spesifite: %81.8 ve e?ri alt?ndaki alan (AUC: area under the curve): 0.851 (p< 0.001) bulundu. Sonu?lar Tablo 2'de g?r?lmektedir.


?ekil 1

?ekil 2

?ekil 3

Tablo 2

TARTI?MA

Plevral ef?zyon, g???s hastal?klar? klini?ine ba?vurular?n ?nemli nedenlerinden biridir. Yap?lan bir ?al??mada i? hastal?klar? kliniklerine yap?lan t?m ba?vurular?n yakla??k %4'?n? plevral s?v? nedenli klinik sorunlar olu?turdu?u g?sterilmi?tir (12). Y?ll?k insidans? 4/1000 civar?ndad?r. Plevral s?v?ya neden olan primer hastal???n tan?s?n? koymak bazen kolay olmakta, ancak ?o?unlukla invaziv y?ntemlere gereksinim duyulmaktad?r. Yap?lmas? gereken ilk i?lem plevral s?v?n?n torasentezle ponksiyonu ve trans?da/eks?da ay?r?m?n?n yap?lmas?d?r. Trans?da ?zelli?indeki s?v?da ileri inceleme gerekmezken, eks?da ?zelli?inde ise genellikle invaziv y?ntemlere gerek duyulmaktad?r. Plevral s?v?s?na neden olan primer hastal???n tan?s?n? invaziv i?lem gerekmeksizin koyabilmek i?in bir?ok biyobelirte? ara?t?r?lm??t?r. Ancak rutin pratik uygulamaya giren plevral adenozinde aminaz (ADA) d???nda biyobelirte? yoktur. ADA'n?n 70 U/mL'nin ?zerinde olmas? plevral t?berk?loz tan?s? i?in yeterli kabul edilmektedir (11). T?berk?lozun yayg?n oldu?u b?lgelerde 35 ya? alt? gen? hastalarda ADA'n?n 40 U/mL ?zerinde olmas? durumunda tan? i?in ileri incelemeye gerek duyulmamaktad?r (13). Yak?n zamanda yay?nlanan bir ?al??ma bu ?neriyi desteklemektedir (14).

Yapt???m?z ?al??madaki en ?nemli amac?m?z, plevral copeptinin s?k g?r?len ef?zyon nedenlerinin ay?r?m?ndaki etkinli?ini ara?t?rmakt?. Eks?dal s?v? yapan PPE, kanser ve t?berk?lozda farkl?l?k bulmad?k. Bulunan sonu?lar copeptinin bu ama?la kullan?lamayaca??n? g?sterdi. Eks?da yapan her ?? gruptaki copeptin d?zeyinin kalp yetmezli?i hastalar?ndan anlaml? olarak y?ksek oldu?unu tespit ettik. Bunun ?zerine PPE, kanser ve t?berk?loz hastalar? eks?da grup ad? alt?nda toplanarak trans?da olan kalp yetmezli?i hastalar?yla kar??la?t?r?ld?. Copeptin d?zeylerinin trans?daya g?re eks?dal s?v?da anlaml? olarak y?ksek oldu?u g?sterildi. Eks?da/trans?da ay?r?m?nda yakla??k 40 y?l? a?k?n s?redir light kriterleri kullan?lmaktad?r (9,10). Light kriterlerine alternatif olabilecek bir?ok biyokimyasal belirte? eks?da/trans?da ay?r?m? amac?yla ara?t?r?lm??t?r (15,16). Ancak hi?birisinin plevral s?v?/serum LDH ve protein oran?ndan ?st?n oldu?u g?sterilememi?tir. Bizim ?al??mam?zda plevral copeptin d?zeyinin y?ksek sensitivite ve spesifiteyle eks?day? trans?da'dan ay?rabildi?ini g?sterdik. Cut-off de?eri 1469 ng/mL al?nd???nda, sensitivite: %79.6, spesifite %81.8 olarak saptanm??t?r. Ancak bu de?erler plevral s?v? LDH ve protein d?zeylerinden daha d???kt?r. Bu sonu?lar copeptini light kriterleri yerine kullanmay? tavsiye etmekten ?ok uzakt?r. ?al??mam?z?n zay?f y?nlerinden biri copeptin kit'inin s?n?rl? say?da olmas? nedeniyle copeptini serumda ?al??amam?? olmam?zd?r. Plevral ef?zyon yapan farkl? hastal?klarda copeptinin plevra/serum oranlar? daha anlaml? sonu?lar g?sterebilir. ?al??mam?z?n di?er bir k?s?tl?l??? hasta say?s?n?n az olmas?d?r.

Sonu? olarak, tespit edebildi?imiz kadar?yla copeptinin plevral ef?zyonda ?l??m? yap?lan ilk ?al??mad?r. Bundan dolay?, ?nc? bir ?al??ma ?zelli?i ta??maktad?r ve orjinaldir. Plevra copeptin d?zeyleri eks?dal s?v?larda, trans?dal s?v?lara g?re anlaml? y?ksektir. Ancak copeptini rutin pratikte trans?da/eks?da ay?r?m?nda kullanmak m?mk?n g?z?kmemektedir. Hem maliyeti ?ok y?ksektir hem de LDH ve proteinin spesifite ve sensitivitesinden daha d???kt?r. Bu konuyla ilgili daha y?ksek say?da hasta ?zerinde yap?lacak ?al??malara ihtiya? vard?r.

?IKAR ?ATI?MASI

Bu ?al??mada kullan?lan copeptin kitlerinin maliyeti, Recep Tayyip Erdo?an ?niversitesi bilimsel ara?t?rma projesi fonundan kar??lanm??t?r.

KAYNAKLAR

  1. Barat C, Simpson L, Breslow E. Properties of human vasopress in precurs or constructs: inefficient monomerfolding in the absence of copeptin as a potential contributor to diabetes insipidus. Biochemistry 2004;43:8191-203.
  2. Stolz D, Christ-Crain M, Morgenthaler NG, Leuppi J, Miedinger D, Bingisser R, et al. Copeptin, C-reactive protein, and procalcitonin as prognostic biomarkers in acute exacerbation of COPD. Chest 2007;131:1058-67.
  3. Muller B, Morgenthaler N, Stolz D, Schuetz P, Muller C, Bingisser R, et al. Circulating levels of copeptin, a novel biomarker, in lower respiratory tract infections. Eur J Clin Invest 2007;37:145-52.
  4. Seligman R, Papassotiriou J, Morgenthaler NG, Meisner M, Teixeira PJ. Copeptin, a novel prognostic biomarker in ventilator-associated pneumonia. Crit Care 2008;12(1):R11.
  5. Morgenthaler NG, Muller B, Struck J, Bergmann A, Redl H, Christ- Crain M. Copeptin, a stable peptide of the arginine vasopressin precursor, Is elevated in hemorrhagic and septic shock. Shock 2007;28:219-26.
  6. Stoiser B, M?rtl D, H?lsmann M, Berger R, Struck J, Morgenthaler NG, et al. Copeptin, a fragment of the vasopressin precursor, as a novel predictor of outcome in heart failure. Eur J Clin Invest 2006;36:771-8.
  7. Voors AA, Von Haehling S, Anker SD, Hillege HL, Struck J, Hartmann O, et al. C-terminal provaso pressin (copeptin) is a strong prognostic marker in patients with heart failure after an acute myocardial infarction: results from the OPTIMAAL study. Eur Heart J 2009;30:1187-94.
  8. Katan M, Fluri F, Morgenthaler NG, Schuetz P, Zweifel C, Bingisser R, et al. Copeptin: a novel, independent prognostic marker in patients with is chemic stroke. Ann Neurol 2009;66:799-808.
  9. Light RW, Mac Gregor MI, Luchsinger PC, Ball WC Jr. Pleural effusions: the diagnostic seperation of transudates andexudates. Ann Intern Med 1972;77:507-13.
  10. Light RW. Diagnostic principles in pleural disease. Eur Respir J 1997;10:476-81.
  11. Metinta? M. Plevral s?v?l? hastan?n de?erlendirilmesi. ?zl? T, Metinta? M, Karada? M, Kaya A (edit?r). Solunum Sistemi Hastal?klar?. ?stanbul: ?stanbul T?p Kitabevi, 2010:1951-8.
  12. Light RW. Pleural Diseases. 5th Ed. New York: Lippincott Williams and Wilkins; 2007.
  13. World Health Organization. Global Tuberculosis Control-WHO Report 2012. Geneva, Switzerland.
  14. Mehta AA, Gupta AS, Ahmed S, Rajesh V. Diagnostic utility of adenosine deaminase in exudative pleural effusions. Lung India 2014;31:142-4.
  15. Metinta? M, Alata? O, Alata? F, Colak O, Ozdemir N, Erginel S. Comparative analysis of biochemical parameters for differentiation of pleural exudates from transudates Light's criteria, cholesterol, bilirubin, albumin gradient, alkaline phosphatase, creatin ekinase, and uric acid. Clin Chim Acta 1997;264:149-62.
  16. G?zquez I, Porcel JM, Vives M, Vicente de Vera MC, Rubio M, Rivas MC. Comparative analysis of Light's criteria and other biochemical parameters for distinguishing transudates from exudates. Respir Med 1998;92:762-5.

Yaz??ma Adresi (Address for Correspondence)

Dr. Aziz G?M??

Recep Tayyip Erdo?an ?niversitesi T?p Fak?ltesi,?

G???s Hastal?klar? Anabilim Dal?,

R?ZE - TURKEY

e-mail: azizgumus@gmail.com

Yazd?r