Elastofibroma Dorsi: 11 Olgunun Analizi ve Literat?r?n G?zden Ge?irilmesi

B?lent Mustafa YEN?G?N¹, Oya YILDIZ², Cabir Y?KSEL³, Serkan EN?N³, Ayten KAYI CANGIR⁴, Hakan KUTLAY⁴,
Murat AKAL⁴, Hasan ?evket KAVUKCU³, ?lker ?KTEN³

---

¹ Bal?kesir Atat?rk Devlet Hastanesi, G???s Cerrahisi Klini?i, Bal?kesir, T?rkiye

¹ Clinic of Chest Surgery, Balikesir Ataturk State Hospital, Balikesir, Turkey

² Ba?kent ?niversitesi Adana Uygulama ve Ara?t?rma Merkezi, G???s Cerrahisi Klini?i, Adana, T?rkiye

² Clinic of Chest Surgery, Baskent University Adana Practice and Research Center, Adana, Turkey

³ Ankara ?niversitesi T?p Fak?ltesi, ?bn-i Sina Hastanesi, G???s Cerrahisi Klini?i, Ankara, T?rkiye

³ Clinic of Chest Surgery, Faculty of Medicine, Ankara University, Ibn-i Sina Hospital, Ankara, Turkey

⁴ Ankara ?niversitesi T?p Fak?ltesi, G???s Cerrahisi Anabilim Dal?, Ankara, T?rkiye??

⁴ Department of Chest Surgery, Faculty of Medicine, Ankara University, Ankara, Turkey

G?R??

Elastofibromalar yava? b?y?yen, kaps?ls?z, benign, yumu?ak doku t?m?rleridir. Be?inci-alt?nc? dekad kad?nlarda tek tarafl? g?r?l?r. Yerle?im yerleri ?o?unlukla inferiyor subskapular b?lgede (%99) skapula ile toraks duvar? aras?ndad?r (1,2). Nadiren bu yerle?im d???nda da g?r?lebilir. Subskapular yerle?meyenlere sadece elastofibroma, subskapular yerle?im g?sterenlere elastofibroma dorsi denir. Subskapular yerle?imden ba?ka lateral g???s duvar?, deltoid kas, aksilla, trokanter maj?r, olekranon alt?, ayak, trik?spit kapak, t?berositas iski, inguinal b?lge, omentum majus, mide, rektum, spinal kanal, sklera, orbita ve mediasten yerle?imli olabilir (3). Yap?lan bir ?al??mada akci?er parankiminin de?erlendirildi?i toraks bilgisayarl? tomografilerde elastofibroma dorsi insidans? %2 oran?nda bildirilmi?tir. Otopsi ?al??malar?nda insidans? %13-17 olarak bildirilmi?, %81 otopside pre-elastofibroma benzeri de?i?iklikler saptanm??t?r. Otopsi ve tomografide belirtilen insidanslar aras?ndaki fark?n nedeni otopside k???k boyutlu lezyonlar?n da g?r?lebilmesi olabilir. K???k lezyonlar bilgisayarl? tomografide sadece fasiyada kontrastlanan ?izgi olarak izlenir (2). Klini?imizde opere edilmi? 11 elastofibroma dorsi olgusunu literat?rler g?zden ge?irilerek sunduk.

Hastalar ve Y?ntem

Ankara ?niversitesi T?p Fak?ltesi G???s Cerrahisi Anabilim Dal?nda Ocak 2002-Nisan 2011 y?llar? aras?nda elastofibroma dorsi patolojik tan?s? olan 9 (%81) kad?n, 2 (%19) erkek hasta ?al??maya al?nd?. Hastalar?n ya? ortalamas? 56.18 (40-82) idi. Hastalar?n preoperatif, operatif ve postoperatif verileri t?bbi kay?tlardan retrospektif olarak incelendi. Hastalar?n alt?s? ?i?lik ?ikayeti, be?i ise ?i?lik ?ikayetine ek olarak a?r? nedeniyle klini?imize ba?vurdu. Hastalar?n ??? de?i?ik merkezlerde, biri klini?imizde olmak ?zere daha ?nce operasyon uygulan?p takipleri s?ras?nda n?ks saptanan hastalard?. Hastalar?n fizik muayenesiyle birlikte tan? i?in iki hastaya ultrasonografik inceleme, iki hastaya manyetik rezonans g?r?nt?leme (MRG) ve yedi hastaya toraks bilgisayarl? tomografi (BT) uyguland?. Tek tarafl? olan 8 hastan?n 6 (%54)'s?nda sol tarafta, 2 (%18)'sinde ise sa? tarafta lezyon saptanm??ken, 3 (%28) hastada bilateral lezyon izlendi. Kitle lokalizasyonu olarak alt? hasta serratus anterior kas?, be? hasta latissimus kas? alt?nda yerle?imliydi (Tablo 1).

B?t?n hastalara komplet rezeksiyon uyguland?. Patolojik de?erlendirmeleri elastofibroma ile uyumlu olarak raporland?. Hastalar?n t?m?nden bilimsel makale i?in bilgilendirilmi? onam al?nm??t?r.

TARTI?MA

Elastofiboma dorsi ilk defa 1961 y?l?nda Jarvi ve Saxen taraf?ndan tarif edilmi?tir. S?kl?kla infraskapular b?lgede yerle?en, tek tarafl?, kad?nlarda g?r?len, kaps?ls?z, benign yumu?ak doku t?m?r?d?r (4). Literat?rde nadir de olsa ba?ka lokalizasyonlar bildirilmi?tir. Bazen s?k? bir ?ekilde ?evredeki kas ve kemik yap?s?na yap??abilir, bu durumda malignite ku?kusu genellikle artar. Gen? ya?ta nadirdir, genellikle orta-ileri ya? kad?nlarda g?r?l?r. Altm?? ya? ?st? kad?nlarda pik yapar (4,5). En gen? olgu 6 ya??nda bildirilmi?tir. Genellikle tek tarafl? ve sa?da izlenir. %10-66 oran?nda bilateral olabilir. Bilateral olgularda senkron ya da asenkron geli?mi? olabilir (6). Bizim hastalar?m?z?n alt?s?nda sol taraf lokalizasyonu, ?? hastada bilateral ve sadece iki hastada sa? taraf lokalizasyonu izlendi. Bilateral yerle?imli elastofibroma dorsi g?r?len hastalarda lezyonlar senkron olarak tespit edildi.

Patogenezi hala net de?ildir; ancak tekrarlayan mikrotravmaya ba?l? fibroelastik dokunun reaktif hiperproliferasyonu olarak d???n?lmektedir. Omuz hareketleriyle skapula ve toraks duvar?n?n s?rt?nmesine ba?l? konnektif dokuda dejenerasyon oldu?u bildirilmi?tir. Bu genellikle benzer el hareketlerini tekrar eden hastalarda elastofibroma dorsi geli?mesini a??klar (5). Patogenezle ilgili di?er g?r??ler reaktif fibromatozis, vask?ler yetersizli?e ba?l? dejenerasyon, elastotik dejenerasyon, enzim defekti ve sistemik tutulumdur. Yap?lan bir ?al??mada 170 olgunun %32'sinde pozitif aile ?yk?s?n?n olmas?, genetik yatk?nl?k olabilece?ini d???nd?rmektedir. Mc Comb ve arkada?lar? yapt?klar? sitogenetik bir ?al??mada 1 numaral? kromozomda genetik instabilite ve 8-12. kromozomlarda translokasyon saptam??lar ve bu klonal anormalliklere ba?l? olarak reaktif de?il de neoplastik olabilece?ini belirtmi?lerdir (6).

Elastofibroma s?kl?kla yava? b?y?yen, hassas olmayan, asemptomatik ?i?lik ?eklindedir. Bazen skapula ?evresinde omuz hareketleriyle artan a?r?, rahats?zl?k veya gerginlik ve omuz hareketlerinde k?s?tl?l?k olabilir. Bildirilen bir seride skapular s?rt?nme sesleri %60 olguda elastofibromay? g?stermi?tir (2). Hastalar?m?zn hepsinde ?i?lik ?ikayet olarak belirtilmi? ve bu hastalar?n be?inde ?i?li?e ek olarak a?r? ?ikayeti de eklenmi?tir.

Radyolojik olarak tan? koymak i?in direkt grafi, ultrasonografi, BT, MRG kullan?l?r. Direkt grafide yumu?ak doku ve sekonder bulgu olarak skapular elevasyon izlenebilir. Ultrasonografide karakteristik bulgular mevcuttur. Kal?n-ince fasik?ller ?eklinde s?ralanm?? ?izgilenmeler izlenir. Lezyonlar tipik olarak ?evre kas tabakas?na yap???k de?ildir. Bazen kitleler irreg?ler s?n?rl? olabilir ve ?evre kas dokusunun ?eklini alabilir. BT'deki bulgular zay?ft?r, ?evre kas dokusuyla izointenstir ve ya? dokusuna ba?l? olarak ?izgisel d???k yo?unluklu alanlar i?erir. BT taramalar?nda prevalans? %2'dir (7,8) (Resim 1). MRG'de ise yumu?ak doku i?inde ya? tabakalar? i?erir ve sinyal yo?unlu?u kas tabakas? ile hemen hemen ayn?d?r. Baz? elastofibromalar T2 a??rl?kl? imajlarda y?ksek veya orta derece yo?unlukta d?z ve k?vr?ml? ?izgisel b?lgeler i?eren yumu?ak doku kitlesi ?eklinde izlenir ve bu g?r?nt? karakteristiktir. Bu g?r?nt?n?n nedeni h?crelerde azalma, kollajen formasyonda artma olmas?d?r (9) (Resim 2).

Makroskopik olarak 5-10 cm ?ap?nda d?zensiz s?n?rl?, sert kitleler olarak g?r?l?r. Nadiren kistik de?i?iklikler g?sterebilir. Kesit y?zeyi fibr?z b?lgeler aras?nda k???k ya? dokusu alanlar? i?ermektedir. Histolojik olarak eozinofilik kollajen bandlar, mat?r adoposit h?cre gruplar? ve lineer, glob?ler, stellat elastik lifler ?eklinde izlenir. Elastik lifler tipik olarak glob?l, disk ve ?i?ek benzeri k???k dejenere fragmanlar ?eklindedir (4).

Elastofibroma dorsi basit eksizyonla tedavi edilir, ancak asemptomatik ve 5 cm'den k???k lezyonlarda cerrahi ?nerilmemektedir (10) (Resim 3). Lokal rek?rrens nadir olup, malign transformasyon rapor edilmemi?tir. ?lk rek?rrenste total cerrahi eksizyon k?r sa?layabilir ama daha sonraki rek?rrenslerde total eksizyon yap?lamayabilir (5). N?ks saptanan hastalar?m?zdan cerrahi eksizyon uygulad???m?z hastalar?n birinde n?ks saptan?rken, di?er ?? hasta daha ?nce ba?ka merkezlerde uygulanan eksizyon sonras? saptanan n?ks olgular? idi.

Elastofibroma dorsi nadir g?r?len bir t?m?r olmas?na ra?men klini?imizde 10 y?l i?erisinde 11 olgu saptand?. Semptomlar genellikle %50 hastada izlenir ve bizim olgular?m?z?n da %45 (n= 5)'inde semptom olarak a?r? g?r?ld?.

Bizim hastalar?m?z?n t?m verileri incelendi?inde pek ?ok ?al??mayla ortak olan g?r?? ?udur; cerrahi rezeksiyon kesin tedavi y?ntemidir ve n?ks g?r?lmesi durumunda hastalar semptomatik ise rerezeksiyon ka??n?lmazd?r. Asl?nda bir ps?dot?m?r olan patolojinin prognozunun olduk?a iyi oldu?u bilinmeli ve insanlar?n ?ikayetine y?nelik tedavisi belirlenmelidir.

?IKAR ?ATI?MASI

Bildirilmemi?tir.

KAYNAKLAR

1. Briccoli A, Casadei R, Renzo M, Favale L, Bacchini P. Elastofibroma dorsi. Surg Today 2000;147-52.
2. Daigeler A, Vogt PM, Busch K, Pennekamp W, Weyhe D, Lehnhardt M, et al. Elastofibroma dorsi-differential diagnosis in chest wall tumors. World Journal of Surgical Oncology 2007;5(15):1-8.
3. K?ksel O, ?zg?lder A, ?zer C, Y?ld?r?m ?, Karabacak T. Elastofibroma dorsi: case report. Turkish J Thoracic and Cardiovascular Surgery 2005;13(3):279-82.
4. Cota C, Solivetti F, Kovacs D, Cristiani R, Amantea A. Elastofibroma dorsi: histologic and echographic considerations. Int J Dermatol 2006;45:1100-03.
5. Kara M, Dikmen E, Kara SA, Atasoy P. Bilateral elastofibroma dorsi: proper positioning for an accurate diagnosis. Eur J Cardio-thoracic Surgery 2002;22:839-41.
6. Schafmayer C, Kahlke V, Leuschner I, Pai M, Tepel J. Elastofibroma dorsi as differential diagnosis in tumors of thoracic wall. Ann Thoracic Surgery 2006;82:1501-04.
7. Guha AR, Raja RCS, Devadoss VG. Elastofibroma dorsi- A case report and review of literature. J Clin Pract 2004;58:218-20.
8. Oschner J, Sewall SA, Brooks GN, Agni R. Elastofibroma dorsi. RadioGraphics 2006;26:1873-76.
9. Fibla J, Molins L, Marco V, Perez J, Vidal G. Bilateral elastofibroma dorsi. Joint Bone Spine. 2007;74:194-6.
10. Kourda J, Ayadi-Kaddour A, Merai S, Hantous S, Miled KB, Mezni FE. Bilateral elastofibroma dorsi. A case report and review of the literature. Orthop Traumatol Surg Res 2009;95:383-7.

Yaz??ma Adresi (Address for Correspondence)

Dr. B?lent Mustafa YEN?G?N

Bal?kesir Atat?rk Devlet Hastanesi,

G???s Cerrahisi Klini?i,?

BALIKES?R - TURKEY

e-mail: drbulent18@gmail.com

Yazd?r