Yazd?r

Kronik obstr?ktif akci?er hastal???nda karotis intima mediya kal?nl???n?n de?erlendirilmesi

Fahri Halit BE??R1, Leyla YILMAZ AYDIN2, ?mer YAZGAN1, Talha DUMLU2,
Melih Engin ERKAN3, Elif ?NDER4, H?lya CO?KUN4

1 D?zce ?niversitesi T?p Fak?ltesi, Radyoloji Anabilim Dal?, D?zce,

2 D?zce ?niversitesi T?p Fak?ltesi, G???s Hastal?klar? Anabilim Dal?, D?zce,

3 D?zce ?niversitesi T?p Fak?ltesi, N?kleer T?p Anabilim Dal?, D?zce,

4 D?zce ?niversitesi T?p Fak?ltesi, ?? Hastal?klar? Anabilim Dal?, D?zce.

?ZET

Kronik obstr?ktif akci?er hastal???nda karotis intima mediya kal?nl???n?n de?erlendirilmesi

Giri?:Kronik obstr?ktif akci?er hastal??? (KOAH) ve ateroskleroz benzer risk fakt?rlerine ba?l? olarak meydana gelebilmekte olup, ?nemli oranda morbidite ve mortaliteye neden olmaktad?r. Bu ?al??mada KOAH ve ateroskleroz aras?ndaki ili?kinin de?erlendirilmesi i?in KOAH'l? ve aterosklerotik risk fakt?r? olmayan, normal beden kitle indeksi ve metabolik parametrelere sahip eri?kin sa?l?kl? bireylerin karotis intima mediya kal?nl?klar? (K?MK)'n?n kar??la?t?r?lmas? ama?lanm??t?r.

Materyal ve Metod: Ya?lar? 18-92 aras?nda de?i?en 2298 kat?l?mc?yla yap?lan ?al??mam?zda, solunum fonksiyon testi ve klinik ?zelliklerine g?re KOAH tan?s? konulan 46 hasta ile d??lama kriterini ta??mayan 47 sa?l?kl? birey de?erlendirildi. Kat?l?mc?lara K?MK de?erlendirmesi i?in doppler ultrasonografi incelemesi yap?ld?. ?statistiksel olarak p< 0.05 anlaml? kabul edildi.

Bulgular: Ortalama K?MK KOAH grubunda 0.79 ? 0.16 mm; kontrol grubunda 0.616 ? 0.1 mm olarak ?l??ld? (p< 0.001). K?MK'yi etkileyen aterosklerotik parametrenin tayini i?in yap?lan ?oklu lineer regresyon analizinde K?MK'nin ya? ile anlaml? bir ?ekilde do?ru orant?l? (p= 0.002), FEV1% ile de anlaml? bir ?ekilde ters orant?l? (p= 0.04) oldu?u saptand?. K?MK de?erine g?re ateroskleroz tan?s? konulan hastalar?m?zda ateroskleroza hangi parametrenin en fazla katk? sa?lad???n? bulmak i?in yap?lan multivaryant lojistik regresyon analizinde ateroskleroz ile ili?kili parametre bulamad?k.

Sonu?: KOAH ve aterosklerotik hastal?klarda bulunan kal?c? d???k dereceli sistemik inflamasyon varl???n?n, muhtemelen her iki patolojiyi de y?r?ten fakt?r olabilece?i bildirilmi?tir. KOAH tan?l? eri?kinlerde erken d?nem ateroskleroz ve kardiyovask?ler riski, di?er risk fakt?rlerinden ba??ms?z olarak artmakta olup giri?imsel olmayan, kolay uygulanabilir ve ucuz bir tan? y?ntemi olarak risk tayininde kullan?labilen K?MK ya? ile do?ru FEV1% ile ters orant?l? olarak art?? g?stermektedir.

Anahtar Kelimeler: Kronik obstr?ktif akci?er hastal??? (KOAH), ateroskleroz, karotis intima-mediya kal?nl??? (K?MK).

SUMMARY

Evaluation of carotis intima media thickness in chronic obstructive pulmonary disease patients

Fahri Halit BE??R1, Leyla YILMAZ AYDIN2, ?mer YAZGAN1, Talha DUMLU2,
Melih Engin ERKAN3, Elif ?NDER4, H?lya CO?KUN4

1 Department of Radiology, Faculty of Medicine, Duzce University, Duzce, Turkey,

2 Department of Chest Diseases, Faculty of Medicine, Duzce University, Duzce, Turkey,

3 Department of Nuclear Medicine, Faculty of Medicine, Duzce University, Duzce, Turkey,

4 Department of Internal Medicine, Faculty of Medicine, Duzce University, Duzce, Turkey.

Introduction: Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) and atherosclerosis may occur due to similar risk factors and have a significant cause of morbidity and mortality. In this study to assess the relationship between COPD and atherosclerosis; carotid intima media thickness (CIMT) of COPD patients and adult healthy individuals with normal body mass index and metabolic parameters compared.

Materials and Methods: 2298 participants aged between 18-92; 46 patients diagnosed with COPD according to clinical features and pulmonary function tests the study, 47 healthy controls who do not have exclusion criteria were evaluated. Doppler ultrasound was performed for the assessment of CIMT to all participants. p values < 0.05 were considered to be significant.

Results: Mean CIMT in COPD group and control group were 0.79 ? 0.16 mm and 0.616 ? 0.1 mm, respectively (p< 0.001). In multiple linear regression analysis that made to determine the atherosclerotic risk parameters affecting CIMT; it was found that CIMT was related to age with direct proportion (p= 0.002) and to FEV1% with inversely proportion (p= 0.04). In multivariate logistic regression analysis that made to determine the parameters affecting atherosclerosis; we found that any parameters were related with atherosclerosis.

Conclusion: Persistent low-grade systemic inflammation in COPD and atherosclerotic disease may possibly have been reported a factor in both pathologies. Early atherosclerosis and cardiovascular risks in adults with COPD increase independent of risk factors. CIMT which shows direct proportion with age and inverse proportion with FEV1% is a non-invasive, easily applicable and cheap method that can be used in determining the risk of atherosclerosis.

Key Words: Chronic obstructive pulmonary disease (COPD), atherosclerosis, carotid intima media thickness (CIMT).

Geli? Tarihi/Received: 01/03/2012 - Kabul Edili? Tarihi/Accepted: 06/06/2012

G?R??

Kronik obstr?ktif akci?er hastal??? (KOAH), zararl? partik?l ve gazlara anormal inflamatuvar yan?t?n e?lik etti?i, ilerleyici, geri d?n??? olmayan hava ak?m? k?s?tlanmas?yla karakterize bir hastal?kt?r (1). KOAH i?in tan?mlanm?? risk fakt?rleri; sigara i?icili?i, hava kirlili?i, mesleki tozlar ve irritan kimyasal maddeler, ileri ya? ve a1-antitripsin eksikli?i gibi genetik etkilerdir (2,3).

Literat?rde, erken ve orta evre KOAH'l?larda kardiyovask?ler hastal?klar ve akci?er kanserinden ?l?m daha s?k g?r?lmekte iken, ileri evre KOAH hastalar?nda solunum yetmezli?ine ba?l? ?l?m?n daha s?k g?r?ld??? bildirilmektedir (4,5). Ayr?ca, Akci?er Sa?l??? ?al??mas?nda (Lung Health Study) da bildirildi?i gibi erken evre KOAH'l? hastalar?n bile hastaneye yatmalar?nda kardiyovask?ler hastal?klar?n ?nemli bir sebep oldu?u bildirilmektedir (6).

Sigara i?icili?i, ileri ya? ve sedanter hayat gibi ayn? zamanda ateroskleroz i?inde risk fakt?rleri olan etkenlere ba?l? olarak geli?en KOAH'ta da damarsal yap?larda aterom plaklar?, trombotik lezyonlar, intima mediyada aterosklerotik de?i?iklikler meydana geldi?i bildirilmi?tir (2,7,8,9).

Ateroskleroz insanda en s?k g?r?len ilerleyici bir sistemik damar hastal???d?r (10). Aterosklerozun erken g?stergesi olan artm?? karotis arter intima mediya kal?nl???n?n (K?MK), miyokardiyal infarkt?s?, inme ve periferik arter hastal?klar?yla korelasyon g?sterdi?i bildirilmektedir (11,12).

Bu ?al??mada, benzer risk fakt?rleriyle geli?en KOAH ve ateroskleroz aras?ndaki ili?kinin belirlenmesi i?in KOAH'l? ve aterosklerotik risk fakt?r? olmayan, normal beden kitle indeksi (BK?) ve metabolik parametrelere sahip eri?kin sa?l?kl? bireylerin K?MK'lerinin kar??la?t?r?lmas? ama?lanm??t?r.

MATERYAL ve METOD

?al??ma Kohortu

Melen ?al??mas?, prospektif olarak planlanm?? bir ?al??ma olup, Bat? Karadeniz B?lgesinde yer alan toplam 21.000 n?fusa sahip bir il?e merkezi ile 37 k?y?nden olu?an bir b?lgede, May?s 2010-Haziran 2010 tarihleri aras?nda il?e toplum sa?l??? merkezinde ger?ekle?tirilmi?tir (13). ?al??ma, ?niversite Etik Kurulu taraf?ndan onayland? ve ?al??ma ?ncesi b?t?n kat?l?mc?lardan yaz?l? onam formu al?nd?.

B?lgede her biri yakla??k 2500 eri?kinden sorumlu alt? aile hekimi hizmet vermektedir. ?al??maya her bir aile hekiminin sorumlu oldu?u bireylerden randomize olarak yakla??k 400 ki?i kabul edildi ve 10 haftal?k tarama sonunda 1471'i kad?n, 827'si erkek, 18-92 ya?lar? aras?ndaki (ortalama ya? 50) 2298 kat?l?mc?ya ula??ld?. Kat?l?mc?lara sosyodemografik ve ?z ge?mi?leriyle ilgili bilgileri i?eren sorular (ya?, hastal?k ?yk?s?, ila? kullan?m?) y?neltildi, fizik muayeneleri yap?ld? ve analiz i?in a?l?k kan ?rnekleri al?nd?. KOAH'l? hastalar?n aterosklerotik risk tayinini de?erlendirmek i?in a?a??da belirtilen kriterlere uygun olarak KOAH tan?s? konulan 46 hasta ile ?al??mam?zda KOAH tan?s? konulan en k???k ya? olan 48 ya? ve ?zerindeki 1268 birey aras?ndan hi?bir d??lama kriterini ta??mayan bireyler aras?ndan randomizasyon ile se?ilen 47 sa?l?kl? birey de?erlendirildi (?ekil 1).


?ekil 1

D??lama Kriterleri

Sa?l?kl? eri?kin bireylerden olu?an kontrol grubuna:

1. Hipertansiyon, koroner arter hastal???, diabetes mellitus, kronik b?brek yetmezli?i, hiperlipidemi, obezite gibi K?MK'yi etkileyebilecek hastal?k ?yk?leri ve bu hastal?klar i?in ila? kullan?m ?yk?s? olanlar,

2. Sigara veya alkol kullanma ?yk?s? olanlar,

3. KOAH tan?l? hastalarla benzer ya? grubunda olmayanlar,

4. Hedef organ hasar? a??s?ndan anlaml? kabul edilen 0.82 mm ?st? K?MK ?l??len bireyler (14),

5. Solunum fonksiyon testi (SFT)'nde obstr?ktif veya restriktif bozukluk olanlar al?nmad?.

?l??mler

Tansiyon ?l??m? 10 dakika istirahatten sonra sfigmomanometre ile oturur durumda iken, sa? koldan yap?ld? ve ?? ?l??m?n ortalamas? al?nd?. Hastalar?n kilolar? elektronik tart? ile ?l??ld? (Omron BF 510; Omron Corp. Kyoto, Japonya). Bel ?evresi hasta ayakta ve ?zerinde sadece fanila varken elastik olmayan bir mezura ile en alt kosta ile iliak ??k?nt? aras?n?n ortas?ndan umbilikus d?zeyinden ?l??ld?. BK?'ler kilonun boyun karesine b?l?nmesiyle hesapland? (kg/m2).

Karotis ?ntima Mediya Kal?nl???n?n De?erlendirilmesi

Karotis arter B-Mod ultrason incelemeleri ve K?MK ?l??mleri M Turbo ultrasonografi cihaz? kullan?larak (SonoSite Inc. Bothell, WA, USA) 5-12 MHz y?zeyel prob ile yap?ld?. Karotis arter g?r?nt?leme hasta supin pozisyonda yatarken boynuna kar?? tarafa do?ru yakla??k 20? a?? verilerek yap?ld?. Sa? ve sol ana karotis arter, bifurkasyo ve internal karotis arter ilk 2 cm olmak ?zere ?? farkl? noktadan ?l??m yap?ld? ve yaln?zca arka duvar? de?erlendirilerek K?MK ?l??mleri yap?ld?. K?MK ?l??mleri B-Mod inceleme ile damar l?meni ekojenitesi ile mediya/adventisya ekojenitesi aras? olarak tan?mlanan mesafeden uzunlamas?na incelemede yap?ld?. Ortalama K?MK her iki karotis arterden ??er kez yap?lan ?l??mlerin ortalamas? al?narak hesapland?.

Solunum Fonksiyon Testi (SFT) ?l??m?

?al??mam?za kat?lan bireylerin SFT'leri ?nceden kat?l?mc?ya testin nas?l yap?laca?? anlat?ld?ktan sonra kat?l?mc? dik oturur pozisyonda iken, Vitalograph ALPHA (Vitalograph Buckingham, UK) spirometre cihaz?yla yap?ld?. T?m SFT ?l??mleri deneyimli iki g???s hastal?klar? doktoru taraf?ndan yap?ld?. Spirometri cihaz?n?n seri ?l??mlerin ba?lanmas?ndan ?nce g?nl?k kalibrasyonu yap?ld?. SFT sonu?lar? GOLD kriterlerine uygun olarak teknik a??dan kabul edilebilir en az ?? manevrayla elde edildi (15). En y?ksek FVC ve FEV1 de?erleri al?nd?. Obstr?ktif akci?er fonksiyon testine sahip (FEV1/FVC oran? < 70) olan t?m bireylere d?rt puf salbutamol inhalasyonundan 20 dakika sonra postbronkodilat?r SFT yap?ld?.

Biyokimyasal ve Tam Kan ?l??mleri

Her kat?l?mc?dan antek?bital venden 8 mL kan al?nd?. 8 mL kan antikoag?lan i?ermeyen t?plere konuldu. Bu kan ?rnekleri santrif?j ?ncesi 20 dakika p?ht? olu?umu i?in bekletildi. Kan ?rnekleri 30 dakika i?inde 1500 g minimum 10 dakika santrif?j edildi. Elde edilen serum ?rnekleri Epandorf t?plerinde analiz g?n?ne kadar -80?C'de sakland?.

Kolesterol, a?l?k trigliserid, HDL-kolesterol ve a?l?k kan ?ekeri plazma konsantrasyonlar? Cobas 6000 (Roche Diagnostics GmbH, Mannheim, Germany) kullan?larak enzimatik kimyasal temizleme metoduyla ?l??ld?. LDL-kolesterol de?erleri Friedewald form?l?ne g?re hesapland?.

Tan?mlar

KOAH tan?s? i?in t?m bireylere demografik ve sosyoekonomik de?i?kenler, nefes darl???, ?ks?r?k, balgam ??karma semptomlar?ndan herhangi biri olan bireylerde postbronkodilat?r SFT'de FEV1/FVC < 70 de?erinin varl???yla kondu (15). Obezite tan?s? BK? ≥ 30 kg/m2 olmas? ve Eri?kin T?rklerin Risk Fakt?rleri ?al??mas?nda bildirilen bel ?evresinin erkeklerde 95 cm ve ?st?, kad?nlarda 90 cm ve ?st? olmas?yla kondu.

?statistiksel Analiz

Veri analizi SPSS 12.0 istatistik paket program? (Chicago, IL, USA) kullan?larak yap?ld?. Verilerin normallik analizleri histogram e?rileri de?erlendirilerek, normal da??l?ma uyan veriler ortalama ? standart sapma (SS) olarak ifade edildi. Gruplar aras? kar??la?t?rma Mann-Whitney U testiyle yap?ld?. K?MK ba??ms?z de?i?kenleri ara?t?r?l?rken ?oklu lineer regresyon analizi, ateroskleroza neden olan de?i?ken analizi i?in de multivaryant lojistik regresyon analizi kullan?ld?. ?statistiksel olarak p< 0.05 anlaml? kabul edildi.

BULGULAR

Melen ?al??mas?na ba?vuran 2298 birey aras?nda 46 KOAH tan?l? hasta ve d??lama kriterlerini ta??mayan 47 sa?l?kl? birey ?al??maya dahil edildi. ?al??maya al?nan bireyler 48-84 ya?lar? aras?nda olan 51 kad?n ve 42 erkekti. KOAH tan?l? hastalar?n ya? ortalamas? 66.28 ? 9.44 y?l iken, sa?l?kl? bireylerin ya? ortalamas? 62.83 ? 10.45 y?l idi (p= 0.109). ?al??mam?za al?nan bireylerin BK?'leri de s?ras?yla 27.99 ? 5.09 kg/m2 ve 26.76 ? 2.378 kg/m2 idi (p= 0.205).

KOAH'l? hastalarla sa?l?kl? bireylerin sistolik ve diyastolik kan bas?n?lar? aras?nda anlaml? farkl?l?k izlenmedi. Total kolesterol d???ndaki lipid parametreleri ve a?l?k kan ?ekeri de?erlerinde KOAH ve sa?l?kl? eri?kin bireyler aras?nda anlaml? farkl?l?k izlenmedi (p> 0.05).

?al??mam?za al?nan bireylerin demografik ?zellikleri, biyokimyasal parametreleri ve SFT sonu?lar? Tablo 1'de g?r?lmektedir.


Tablo 1

KOAH tan?l? 46 hastam?zdan 12 tanesi aktif sigara i?ici, 15 tanesi sigaray? b?rakm?? olmak ?zere toplam 27 hastan?n sigara kullanma ?yk?s? bulunmaktayd?. Sigara kullanma ?yk?s? olan hastalar?n sigara y?k? ortalama 50 paket/y?l idi.

Ortalama K?MK KOAH grubunda 0.79 ? 0.16 mm; kontrol grubunda 0.616 ? 0.1 mm olarak ?l??ld? (p< 0.001) (?ekil 2).


?ekil 2

K?MK'yi etkileyen aterosklerotik parametrenin tayini i?in yap?lan ?oklu lineer regresyon analizinde K?MK'nin ya? ile anlaml? bir ?ekilde do?ru orant?l? (p= 0.002), FEV1% ile de anlaml? bir ?ekilde ters orant?l? (p= 0.04) oldu?u saptand? (Tablo 2).


Tablo 2

K?MK de?erine g?re ateroskleroz tan?s? konulan hastalar?m?zda ateroskleroza hangi parametrenin en fazla katk? sa?lad???n? bulmak i?in yap?lan multivaryant lojistik regresyon analizinde aterosklerozu etkileyen parametre izlenmedi (Tablo 3).


Tablo 3

TARTI?MA

KOAH tan?l? hastalarla ateroskleroz y?n?nden risk fakt?r? ta??mayan normal sa?l?kl? bireylerin ortalama K?MK'leri ?al??mam?zda s?ras?yla 0.79 mm, 0.616 mm ?l??lm?? olup, her iki grup aras?nda anlaml? farkl?l?k bulundu (p< 0.001).

Altta yatan patofizyoloji net olarak anla??lmam?? olmakla beraber literat?rde KOAH ateroskleroz, iskemik kalp hastal???, inme ve ani kalp ?l?mleri i?in sigara ve di?er kardiyovask?ler risk fakt?rlerinden ba??ms?z olarak ?nemli bir risk fakt?r? olarak bildirilmi?tir (16,17). KOAH ve aterosklerotik kardiyovask?ler hastal?klarda bulunan kal?c? d???k dereceli sistemik inflamasyon varl???n?n, muhtemelen her iki patolojiyi de y?r?ten fakt?r olabilece?i bildirilmi?tir (2,17,18). KOAH'ta bulunan artm?? serum l?kosit, trombosit ve fibrinojen d?zeyleri ile artm?? sitokin, kemokin ve akut faz proteinlerinin varl?klar? KOAH'?n sadece akci?erlerde olmayan kal?c? sistemik inflamasyonla karakterize oldu?unu g?stermektedir (16,19). Sigara i?meyen KOAH'l? olgularda dahi d???k dereceli sistemik inflamasyonun bulundu?u bildirilmi?tir (20).

Literat?rde KOAH'ta koroner arter hastal?klar?n?n az g?r?ld???n? belirten ?al??malar oldu?u gibi KOAH hastalar?nda artm?? K?MK'nin izlendi?ini ve kardiyovask?ler hastal?klar?n daha fazla g?r?ld???n? bildiren ?al??malar da bulunmaktad?r (21,22,23). Eickhoff ve arkada?lar? ?al??malar?nda stabil KOAH hastalar?nda sigara i?en veya i?meyen sa?l?kl? ki?ilere g?re daha y?ksek K?MK'ler ?l?m??lerdir (24). Kim ve arkada?lar? da yeni tan? alan ve tedavisine ba?lanmam?? KOAH'l? hastalarda sa?l?kl? bireylere g?re K?MK'yi anlaml? y?ksek olarak bulmu?lard?r (25). Benzer ?ekilde, van Gestel ve arkada?lar? da damar cerrahisi ge?iren hastalarda KOAH'?n K?MK art???yla ili?kisini ve artm?? K?MK'nin artm?? kardiyovask?ler mortaliteyle ili?kisini belirtmi?lerdir (26). Bizim ?al??mam?zda da son d?nemlerdeki literat?rle uyumlu olarak KOAH'l?larda sa?l?kl? bireylere g?re belirgin artm?? K?MK izlendi (p< 0.001).

Miyokard infarkt?s? nedeniyle ?l?m riski, KOAH'l? hastalarda anlaml? ?ekilde daha y?ksek olup ya?, cinsiyet ve sigara i?im ?yk?s?nden ba??ms?z olarak daha belirginle?ti?i bildirilmi?tir (27). Ayr?ca, Pobeha ve arkada?lar? de?i?ik evrelerdeki KOAH hastalar?n?n K?MK'leri aras?nda farkl?l?k bulunmad???n? ve KOAH'ta izlenen aterosklerozun erken d?nemde ba?lad???n? bildirmi?lerdir. Buna ba?l? olarak da KOAH'?n erken d?neminde e?lik eden ateroskleroz y?n?nden hastalar?n de?erlendirilmelerini ?nermi?lerdir (28). Literat?rde klinik olarak akci?er fonksiyon bozuklu?u (FEV1%) ile kardiyovask?ler morbidite ve mortalite aras?nda kuvvetli bir korelasyon oldu?u bildirilmi?tir (2,18,24,27,29). Eickhoff ve arkada?lar? KOAH'l? hastalarda K?MK art???yla FEV1%'si aras?nda ters korelasyon saptam??lard?r (24). Son ?al??malar FEV1% de?i?ikli?i ve hava ak?m k?s?tl?l??? olan sigara i?icilerinde damar duvar?nda sertle?me ve ateroskleroz ile ili?kisini bildirmektedir (27,29). Zureik ve arkada?lar? FEV1%'de bozuklu?un damar duvar?nda sertle?me, endotel disfonksiyon ve ateroskleroz ile ili?kili oldu?unu bildirmektedirler (30). Sin ve arkada?lar? kardiyovask?ler ?l?m riskinin d???k FEV1%'li hastalarda daha y?ksek oldu?unu bildirmi?lerdir (27). Bizim ?al??mam?zda da FEV1% ile K?MK art??? aras?nda negatif korelasyon izlenmi?tir.

Ancak ateroskleroz i?in risk fakt?r? olan artm?? kolesterol ve a?l?k kan ?ekeri d?zeylerinin KOAH hastalar?nda sa?l?kl? bireylere g?re art?? g?stermedi?i bildirilmektedir (7,8,22,31,32,33). Basili ve arkada?lar? KOAH l? hastalarda lipid seviyelerini sa?l?kl? bireylere g?re anlaml? d???k bulmu?lard?r (30). Diabetes mellitus ve KOAH aras?ndaki ili?ki de net de?ildir (17). ?lkemizde yap?lan ?al??malarda HDL d???ndaki total kolesterol, trigliserid, LDL-kolesterol d?zeylerinin KOAH'l? hastalarda sa?l?kl? bireylere g?re anlaml? d?zeyde d???k oranda oldu?u bildirilmi?tir (22,32,33). KOAH'l? hastalarda izlenen serum lipid d?zeylerindeki azalmaya, hipoksik s?re? sonras? karbonhidrat ve lipid metabolizmas?nda meydana gelen anaerobik de?i?ikliklerin neden olabilece?i d???n?lm??t?r (32,34). Bizim ?al??mam?zda da KOAH'l? hastalarda sa?l?kl? bireylere g?re lipid profilinde anlaml? oranlarda olmayan d???kl?k izlendi (p> 0.05). A?l?k kan ?ekeri de?erinde ise fark saptanmad? (p= 0.937).

?al??mam?zda ateroskleroz tayini a??s?ndan yapt???m?z multivaryant risk analizinde KOAH hastalar?n?n ve ya? d???ndaki risk fakt?rlerinin tek ba??na risk fakt?r? kabul edilemeyece?i bulunmu?tur. Bunun nedeninin KOAH hastal???n?n ateroskleroz gibi ileri ya?ta olu?mas?n?n ve her iki hastal?kta da risk fakt?rlerinin ortak olmas?n?n etkin oldu?unu d???nmekteyiz. Sonu?lar?m?z Eickhoff ve arkada?lar?n?n stabil KOAH tan?l? 60 hasta ve 20 sigara i?en ile 20 sigara i?meyen sa?l?kl? ki?ide yapt?klar? ?al??malar?nda belirttikleri K?MK'ye KOAH'taki inflamasyonun sigaran?n etkisinden daha fazla etkili oldu?u bilgisini desteklemektedir (24).

?al??man?n K?s?tl?l?klar?

?al??ma kohortumuzda KOAH prevalans?n?n d???k olmas? hasta say?s?n? d???rd???nden ?al??man?n ?nemli bir k?s?tl?l???d?r. Bunun ?al??may? yapt???m?z co?rafi b?lge ko?ullar?na ve sosyoekonomik d?zeye ve sigara i?me prevalans?n?n genel T?rk toplumuna oranla d???k olmas?na ba?l? oldu?unu d???n?yoruz. Az say?da KOAH tan?l? hasta i?ermesine ra?men ?al??ma sonu?lar?m?z olduk?a y?ksek anlaml?l?k g?stermektedir.

Sonu? olarak; KOAH hastalar?nda ortalama K?MK de?eri ortalama olarak 0.79 ? 0.16 mm ?l??lm?? olup sa?l?kl? bireylerden anlaml? ?ekilde y?ksektir (p< 0.001). KOAH tan?l? eri?kinlerde erken d?nem ateroskleroz ve kardiyovask?ler riski, di?er risk fakt?rlerinden ba??ms?z olarak artmakta olup K?MK giri?imsel olmayan, kolay uygulanabilir ve ucuz bir tan? y?ntemi olarak risk tayininde kullan?labilir.

?IKAR?ATI?MASI

Bildirilmemi?tir.

KAYNAKLAR

  1. Celli BR, Macnee W. Standards for the diagnosis and treatment of patients with COPD: a summary of the ATS/ERS position paper. Eur Respir J 2004; 23: 932-46. [Tam Metin] [PDF]
  2. Barnes PJ, Celli BR. Systemic manifestations and comorbidities of COPD. Eur Respir J 2009; 33: 1165-85. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  3. Sandford AJ, Weir TD, Pare PD. Genetic risk factors for chronic obstructive pulmonary disease. Eur Respir J 1997; 10: 1380-91. [?zet] [PDF]
  4. Anthonisen NR, Skeans MA, Wise RA, Manfreda J, Kanner RE, Connett JE. The effects of a smoking cessation intervention on 14.5-year mortality: a randomized clinical trial. Ann Intern Med 2005; 142: 233-9. [?zet]
  5. Calverley PM, Anderson JA, Celli B, Ferguson GT, Jenkins C, Jones PW, et al. Salmeterol and fluticasone propionate and survival in chronic obstructive pulmonary disease. N Engl J Med 2007; 356: 775-89. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  6. Anthonisen NR, Connett JE, Kiley JP, Altose MD, Bailey WC, Buist AS, et al. Effects of smoking intervention and the use of an inhaled anticholinergic bronchodilator on the rate of decline of FEV1. The Lung Health Study. JAMA 1994; 272: 1497-505. [?zet]
  7. Berenson GS, Srinivasan SR, Bao W, Newman WP 3rd, Tracy RE, Wattigney WA. Association between multiple cardiovascular risk factors and atherosclerosis in children and young adults: the Bogalusa Heart Study. N Engl J Med 1998; 338: 1650-6. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  8. McGill HC Jr, McMahan CA. Determinants of atherosclerosis in the young. Pathobiological determinants of atherosclerosis in youth (PDAY) research group. Am J Cardiol 1998; 82: 30T-36T.
    [?zet]
  9. Carp H, Janoff A. Possible mechanism in smokers: in vitro supression of serum elastase inhibitory capacity by fresh cigarette smoke and its prevention by antioxidants. Am Rev Respir Dis 1978; 118: 617-21. [?zet]
  10. Ross R. Atherosclerosis. In: McGee J, Isaacson PG, Wright NA (eds). Oxford Textbook of Pathology. Vol. 2, Oxford: Oxford University Press 1992; 798-812.
  11. Touboul PJ, Elbaz A, Koller C, Lucas C, Adra? V, Ch?dru F, et al. Common carotid artery intima-mediya thickness and brain infarction: the Etude du Profil Genetique de l'Infarctus Cerebral (GENIC) case-control study. The GENIC Investigators. Circulation 2000; 102: 313-8. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  12. Poredos P. Intima-mediya thickness: indicator of cardiovascular risk and measure of the extent of atherosclerosis.Vasc Med 2004; 9: 46-54. [?zet] [PDF]
  13. Aydin Y, Ozhan H, Albayrak S, Turker Y, Bulur S, Erden ?, et al. MELEN Study: Rationale, methodology and basic results. Eur J Gen Med 2011; 8: 308-13. [?zet]
  14. Wald DS, Bestwick JP. Carotid ultrasound screening for coronary heart disease: results based on a meta-analysis of 18 studies and 44.861 subjects. J Med Screen 2009; 16: 147-54.
    [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  15. From the Global Strategy for the Diagnosis, Management and Prevention of COPD, Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) 2011. Available from: http://www.goldcopd.org/
  16. Sin DD, Anthonisen NR, Soriano JB, Agusti AG. Mortality in COPD: role of comorbidities. Eur Respir J 2006; 28: 1245-57. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  17. Fimognari FL, Scarlata S, Conte ME, Incalzi RA. Mechanisms of atherothrombosis in chronic obstructive pulmonary disease. International Journal of COPD 2008; 3: 89-96. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  18. Maclay JD, McAllister DA, MacNee W. Cardiovascular risk in chronic obstructive pulmonary disease. Respirology 2007; 12: 634-41. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  19. Fabbri LM, Rabe KF. From COPD to chronic systemic inflammatory syndrome? Lancet 2007; 370: 797-9.
  20. Gan WQ, Man SFP, Senthilselvan A, Sin DD. Association between chronic obstructive pulmonary disease and systemic inflammation: a systematic rewiew and meta-analysis. Thorax 2004; 59: 574-80.
    [?zet] [PDF]
  21. Higgins MV, Thomu T. Incidence, prevalence and mortality intra and inter country differences. In: Hensloy MJ, Sounders NA (eds). Clinical epidemology of COPD. New York: Marcel Dekker Inc, 1989; 23-9.
  22. Ergen H, Sara? S, Sayg? A, Arslan Z, K?kl? S. Assesment of serum lipid values in COPD patients. Solunum 2008; 10: 168- 71. [?zet] [PDF]
  23. Ridker PM, Rifai N, Rose LL, Buring JE, Cook NR. Comparison of C-reactive protein and low-density lipoprotein cholesterol levels in the prediction of first cardiovascular events. N Engl J Med 2002; 347: 1557-65. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  24. Eickhoff P, Valipour A, Kiss D, Schreder M, Cekici L, Geyer K, et al. Determinants of systemic vascular function in patients with stable chronic obstructive pulmonary disease. Am J Respir Crit Care Med 2008; 178: 1211-8. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  25. Kim SJ, Yoon DW, Lee EJ, Hur GY, Jung KH, Lee SY, et al. Carotid atherosclerosis in patients with untreated chronic obstructive pulmonary disease. Int J Tuberc Lung Dis 2011; 15: 1265-70. [?zet]
  26. van Gestel YR, Flu WJ, van Kuijk JP, Hoeks SE, Bax JJ, Sin DD, et al. Association of COPD with carotid wall intima-media thickness in vascular surgery patients. Respir Med 2010; 104: 712-6. [?zet]
  27. Sin DD, Wu L, Man SF. The relationship between reduced lung function and cardiovascular mortality: a population-based study and a systematic review of the literature. Chest 2005; 127: 1952-9. [?zet]
  28. Pobeha P, Skyba P, Joppa P, Kluchova Z, Szaboova E, Tkac I, et al. Carotid intima-media thickness in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Bratisl Lek Listy 2011; 112: 24-8. [?zet]
  29. Iwamoto H, Yokoyama A, Kitahara Y, Ishikawa N, Haruta Y, Yamane K, et al. Airflow limitation in smokers is associated with subclinical atherosclerosis. Am J Respir Crit Care Med 2009; 179: 35-40.
    [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  30. Zureik M, Benetos A, Neukirch C, Courbon D, Bean K, Thomas F, et al. Reduced pulmonary function is associated with central arterial stiffness in men. Am J Respir Crit Care Med 2001; 164: 2181-5.
    [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  31. Basili S, Ferroni P, Vieri M, Cardelli P, Ceci F, Paradiso M, et al. Lipoprotein (a) serum levels in patients affected by chronic obstructive pulmonary disease. Atherosclerosis 1999; 147: 249-52. [?zet]
  32. Radavu? C, Sunay D, ?aylan A. Evaluation of serum lipid levels in chronic obstructive pulmonary disease. Tur Toraks Der 2010; 11: 55-61. [?zet] [Tam Metin] [PDF]
  33. Ercan S, ?akan A, Dereli ?, ?zs?z A, Kalenci D. Investigating the serum lipid levels in chronic? obstructive pulmonary disease. Tuberk Toraks 2002; 50: 246-50. [?zet] [PDF]
  34. Laaban JP, Kouchakji B, Dore MF, Orvoen-Frija E, David P, Rochemaure J. Nutrition status of patients with chronic obstructive pulmonary disease and acute respiratory failure. Chest 1993; 103: 1362-8. [?zet]

Yaz??ma Adresi (Address for Correspondence):

Dr. Fahri Halit BE??R,

D?zce ?niversitesi T?p Fak?ltesi,

Radyoloji Anabilim Dal?,

D?ZCE - TURKEY

e-mail: drfhbesir@gmail.com

Yazd?r